Keep in Touch
รับข่าวสารเรื่องการออกแบบ สถาปัตยกรรม ไลฟ์สไตล์
ทางอีเมล ที่จะส่งตรงถึงคุณทุกเดือน ลงทะเบียนได้ที่ด้านล่างนี้เลย!
Menu
เมืองยิ้มได้ตามคำนิยามของคุณคืออะไร? ชีวิตในเมือง ณ ปัจจุบันที่มีความซับซ้อนและรีบเร่งมากขึ้น อาจจะทำให้ความสุขเล็กๆ ในแต่ละวันถูกลืมไป กลุ่มนักออกแบบรุ่นใหม่ภายใต้ชื่อกลุ่มเมืองยิ้ม Smiling Cities เชื่อว่าการแต่งแต้มสีสันผ่านศิลปะ การออกแบบ และความคิดสร้างสรรค์ร่วมกับคนในพื้นที่จะสามารถนำรอยยิ้มกลับมาสู่คนเมืองได้ และหนึ่งในปัจจัยที่สำคัญที่สุดต่อการพัฒนาเมืองอย่างยั่งยืน เริ่มมาจากหน่วยเล็กๆ อย่างความสุขของคนเมืองนั่นเอง แนวคิดนี้นำมาสู่จุดเริ่มต้นภารกิจของกลุ่มเมืองยิ้ม Smiling Cities กับการเดินทางพัฒนาเมืองที่ไม่มีที่สิ้นสุด
แผนปรับปรุงเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีของประชาชน
Regenerative Bangkok
หากเล่าถึงจุดเริ่มต้น โครงการ ฟื้นเมือง เชื่อมย่าน สานอนาคต (Regenerative Bangkok) เป็นแนวคิดพัฒนาเมืองของ กทม. ร่วมกับภาครัฐ เอกชน และประชาชน ตั้งแต่สมัยพล.ต.อ.อัศวิน ขวัญเมือง ร.ต.อ.พงศกร ขวัญเมือง โฆษกของกรุงเทพมหานคร และดร.กชกร วรอาคมเป็นที่ปรึกษาโครงการ และสานต่อมาถึงสมัยผู้ว่าชัชชาติ สิทธิพันธุ์ โดยมุ่งเน้นการเชื่อมย่านสำคัญต่างๆเข้าด้วยกันอย่างบูรณาการ ผ่านการพัฒนาคลอง ถนน ทางเท้า และพื้นที่สีเขียว เพื่อส่งเสริมความสัมพันธ์ระหว่างเมืองกับสิ่งแวดล้อมและคุณภาพชีวิตที่ดีของประชาชน โครงการนำร่อง 5 โครงการ ประกอบด้วย โครงการผืนน้ำสองโครงการ ได้แก่ โครงการสวนสาธารณะคลองช่องนนทรีเชื่อมคลองสาทร และ โครงการฟื้นฟูคลองผดุงกรุงเกษม โครงการผืนดิน โครงการผืนดินสองโครงการ ได้แก่ โครงการปรับปรุงถนนพระรามที่ 1 และ โครงการปรับปรุงถนนสีลม และโครงการผืนป่าหนึ่งโครงการ คือโครงการสวนลุมพินี 100 ปี
งานศิลปะของน้องนักเรียน
ฟันเฟืองขับเคลื่อนการพัฒนาภูมิทัศน์เมือง
งานประติมากรรมฝาท่อในพื้นที่ย่านนางเลิ้ง (ตั้งแต่ช่วงสะพานจตุรภักตร์รังสฤษดิ์/สะพานขาวถึงสะพานมัฆวานรังสรรค์ ระยะทาง 700 เมตร) ถือเป็นก้าวแรกของกลุ่มเมืองยิ้มในการนำความสุขคืนสู่คนเมือง โครงการนี้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการพัฒนาภูมิทัศน์ทางเท้าในพื้นที่ริมคลองผดุงกรุงเกษม โดยโครงการแบ่งออกเป็น 6 โซน ระยะทางรวม 4,480 เมตร ฝาท่อระบายน้ำและสาธารณูปโภคเป็นองค์ประกอบของเมืองที่น้อยคนนักจะสนใจ แต่กลุ่มเมืองยิ้มมองเห็นถึงศักยภาพที่ซ่อนอยู่ และสามารถทำให้จิ๊กซอว์ชิ้นเล็กๆ เหล่านี้มีบทบาทสำคัญในการถ่ายทอดเรื่องราวของย่านได้ กลายเป็นงานออกแบบฝาท่อที่แฝงด้วยอัตลักษณ์ของย่าน บอกเส้นทางให้กับผู้คน และส่งเสริมปฏิสัมพันธ์ระหว่างคนเดินถนนกับสภาพแวดล้อมอย่างสร้างสรรค์
เริ่มจากการตั้งคำถามที่ท้าทายอย่างฝาท่อเป็นอะไรได้บ้าง? กลุ่มเมืองยิ้มมีความตั้งใจว่าอยากให้งานที่ออกมามีความสวยงามสะดุดตา และนำเรื่องราวอัตลักษณ์ วัฒนธรรม วิถีชีวิตของผู้คนในย่านนางเลิ้งถ่ายทอดลงมาบนฝาท่อคู่ไปกับแนวคลองผดุงกรุงเกษม ซึ่งตอบโจทย์ในแง่ของการให้ความรู้ เต็มไปด้วยความสนุกสนาน สร้างสีสันให้กับการเดินเท้าในเมืองและทำให้คนทุกเพศทุกวัยสามารถมีส่วนเกี่ยวข้องในกระบวนการออกแบบ ซึ่งนำไปสู่การจัดกิจกรรมเชิงบูรณาการด้านการศึกษาเมือง กับน้องๆนักเรียนจากโรงเรียนบำรุงอิสลามวิทยาและมูลนิธิเดอะฮับสายเด็ก ภายใต้หัวข้อ “คลองของฉัน เมืองในฝัน” ร่วมกับศูนย์วิจัยชุมชนเมือง (Urban Studies Lab) และกทม. เพื่อส่งเสริมการพัฒนาพื้นที่เชิงสังคมร่วมกับคนในชุมชนอย่างสร้างสรรค์
ฝาท่อที่เป็นมากกว่าฝาท่อ
ลายเส้นที่เต็มไปด้วยความคิดสร้างสรรค์ของน้องๆ นักเรียน ถูกส่งต่อให้กลุ่มเมืองยิ้มนำมาพัฒนาต่อยอดประสานงานกับหลายภาคส่วน แปรเปลี่ยนเป็นชิ้นงานประติมากรรมฝาท่อสีสันสดใสทั้ง 14 แบบ สะท้อนเรื่องราววิถีชีวิตระหว่างผู้คน พื้นที่ และแม่น้ำในย่านนางเลิ้งผ่านลวดลายและสีสันบนฝาท่อแทนคำพูด เริ่มต้นการเดินทางด้วยการตรงทางม้าลาย จะพบกับฝาท่อทางม้าลายบนทางเท้า ที่ใช้เพียงสีขาว-ดำหยอกล้อไปกับทางม้าลายที่อยู่ด้านหน้า ลายเส้นคาดสีขาวสลับดำ ที่คล้ายกับลายเส้นของน้ำที่ไหลผ่านคลองผดุงกรุงเกษม โดยมีเรือน้อยใหญ่พายสัญจรผ่านไปมา สะท้อนถึงความผูกพันอย่างสมบูรณ์ระหว่างชีวิตและลำคลอง ถัดมาเล็กน้อยคือฝาสีสันสดใสสะดุดตา
ฝาท่อคลองหรรษาหยิบยกลายเส้นของน้องๆ ที่เต็มไปด้วยจินตนาการและความสนุกสนานมาร้อยเรียงจัดวาง เล่นกับขนาดและสีสันที่ต่างกัน กลายเป็นภาพบ้านเรือนน้อยใหญ่ริมคลอง มีพระอาทิตย์ตาโตเผ้าดูเด็กๆ ที่วิ่งเล่นอย่างร่าเริง “คลองหรรษา” บนฝาท่อเขียนด้วยลายมือโย้เย้เป็นชื่อที่เด็กๆเรียกคลองผดุงกรุงเกษม ฝาท่อคลองหรรษาแสดงถึงความใกล้ชิดของน้องๆกับคลองแห่งนี้ที่เป็นทั้งสนามเด็กเล่นและพื้นที่ปลอดภัยสำหรับพวกเขา
สำหรับนักท่องเที่ยวหรือคนไม่คุ้นทาง ฝาท่อแผนที่นำลายเส้นน้องๆ มาทำเป็นแผนที่ แสดงแลนด์มาร์คของย่านนางเลิ้งอย่างสะพานจตุรภักตร์รังสฤษดิ์ สะพานมัฆวานรังสรรค์ และสะพานเทวกรรมรังรักษ์ ลงสีด้วยสีแดงสดใสเป็นจุดสังเกต รายล้อมไปด้วยสถานที่สำคัญอื่นๆเช่น ตลาดสะพานขาว ตลาดนางเลิ้ง วัดโสมนัสวิหาร
ตลาดสะพานขาว เป็นหนึ่งในหมุดหมายของฝาท่อแผนที่ โดยเป็นตลาดขายของสดและผลไม้จำนวนมาก เกิดเป็นแรงบันดาลใจสู่การออกแบบฝาท่อสะพานผลไม้ ที่ใช้ลายเส้นของน้องๆสะท้อนชีวิตริมคลองที่รายล้อมด้วยผักผลไม้นานาพันธุ์ พื้นที่บริเวณตลาดโบ๊เบ๊เต็มไปด้วยความหลากหลายของศิลปวัฒนธรรม ถ่ายทอดออกมาเป็นงานที่เป็นกันเองไม่จำเจอย่าง ฝาท่อรอยเท้า ที่แสดงความหลากหลายผ่านขนาดและลักษณะรูปร่างรองเท้า เส้นประรอยเท้าที่เว้นไว้รอให้คนที่เดินผ่านมาเติมเต็มพื้นที่ว่าง และร่วม “วง” สนทนาเพื่อขับเคลื่อนความหลากหลายทางความคิด
ฝาท่อชามก๋วยเตี๋ยว ชามก๋วยเตี๋ยวที่มีรสชาติกลมกล่อมเปรียบได้กับการอยู่ร่วมกันอย่างเป็นมิตรของคนในชุมชนคลองผดุงกรุงเกษม ฝาท่อสีส้มกับชมพูของน้ำต้มยำและน้ำเย็นตาโฟดูโดดเด่นตัดกันสะดุดตา น้ำซุปก๋วยเตี๋ยวเปรียบเสมือนคลองผดุงกรุงเกษมรวมมิตรไปด้วยวิถีชีวิตที่หลากหลาย วัตถุดิบต่างๆ อย่างลูกชิ้น ไก่ กุ้ง กลายเป็นเรือสัญจรให้ผู้คน บ้างก็กลายเป็นตลาด จุดศูนย์รวมปฏิสัมพันธ์ของคนในชุมชน ช้อนเปรียบได้กับสะพานเชื่อมสองฝั่งแม่น้ำกลายเป็นสไลด์เดอร์ให้เด็กๆ ได้ปีนป่ายซุกซน ริมชามมีท่าเรือตะเกียบพาดผ่านรอรับเรือไก่ เรือลูกชิ้นที่สัญจรผ่านไปมา หลายคนอาจจะมองว่าเป็นงานศิลปะชิ้นนี้คล้ายกับชามก๋วยเตี๋ยวตามร้านอาหาร หรือบางคนอาจจะมองเป็นถ้วยบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปที่ฝาถูกพับเปิดขึ้นมาก็ได้เช่นกัน
ฝาท่อทางเท้าในหนึ่งวัน ถ่ายทอดเรื่องราวชีวิตในหนึ่งวัน (Life Cycle) ของผู้คนตลอดแนวคลองผดุงกรุงเกษมตั้งแต่เช้ามืดจนพลบค่ำ ถ่ายทอดในรูปตัดทางเท้า แสดงตึกแถวบ้านเรือนริมคลอง ถนน รถเข็นขายของบนฟุตบาท ร้านขายของหน้าบ้านและร้านอาหารในตึกแถว ฝาท่อคลองของฉัน เป็นอีกหนึ่งผลงานของน้องนักเรียนที่สามารถถ่ายทอดความคิด “คลองของฉัน เมืองในฝัน” ออกมาได้อย่างตรงไปตรงมาและเรียบง่าย แสดงให้เห็นความผูกพันของเด็กคนหนึ่งกับคลองผดุงกรุงเกษมที่ผ่านตาในทุกๆ วัน ภาพวาดเด็กสามคนกำลังยิ้มร่าอยู่กลางสะพานทำให้เราเห็นว่าคลองสายนี้มีความสำคัญกับเขามากเพียงไร
ฝาท่อบ้านเล็ก (กลางคลอง) เมืองใหญ่ เล่าอัตลักษณ์ของย่านคลองผดุงฯในแง่ของพื้นที่เชิงสังคม เป็นพื้นที่พบปะพูดคุยสังสรรค์ นันทนาการ หาเลี้ยงชีพ และเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตทั้งกลางวันและกลางคืน ในบริบทของชุมชนที่เติบโตไปตามยุคสมัย จากชุมชนบ้านเรือนขนาดเล็กพัฒนาเป็นอาคารขนาดใหญ่ เมืองที่เปลี่ยนไปส่งผลให้ผู้คนปรับเปลี่ยนการใช้ชีวิตและการดำเนินไปในแต่ละวัน ฝาท่อบ้านเล็ก (กลางคลอง) เมืองใหญ่สะท้อนเรื่องราวผ่านกาลเวลา การมีอยู่และความเป็นไปของชีวิตร่วมกับคลองผดุงฯแห่งนี้
ออกแบบรอยยิ้ม
งานประติมากรรมฝาท่อที่เต็มไปด้วยเรื่องราวของย่านนางเลิ้ง กระจายอยู่ข้างคลองผดุงกรุงเกษม(ในโซนที่ 4 ตั้งแต่ช่วงสะพานจตุรภักตร์รังสฤษดิ์/สะพานขาวถึงสะพานมัฆวานรังสรรค์) ครอบคลุมพื้นที่ความยาวกว่า 700 เมตร
ฝาท่อที่หยิบยกมาเล่าข้างต้นเป็นเพียงครึ่งเดียวของแบบทั้งหมดเท่านั้น นอกจากนี้บนฝาท่อทุกแบบยังมีลูกเล่นเพิ่มเติมเป็น “รอยยิ้ม” ซ่อนอยู่ที่ฝาท่อรวมแล้วกว่า 70 ภาพให้เราได้ค้นหาและแบ่งกันกันอีกด้วย กลุ่มเมืองยิ้มมีความตั้งใจว่าจะนำรอยยิ้มมาสู่ผู้สัญจรผ่านไปมาได้ไม่มากก็น้อย งานชิ้นนี้จึงเป็นก้าวแรกที่มั่นคงสู่การขับเคลื่อนคุณภาพชีวิตไปพร้อมกับการพัฒนาเมืองอย่างมีส่วนร่วมของคนในชุมชน แต่งแต้มจุดต่างๆ ของเมืองด้วยความคิดสร้างสรรค์และงานศิลปะ เกิดเป็นผลงานที่เสริมสร้างความภูมิใจให้คนในชุมชนและพัฒนาเมืองอย่างยั่งยืน สำหรับใครที่มีเวลาว่างอยากพักสายตาแถวย่านนางเลิ้ง อย่าลืมแวะไปผจญภัยตามหารอยยิ้มที่ย่านนางเลิ้งด้วยกัน แล้ว #เมืองยิ้มได้ ของคุณล่ะเป็นแบบไหน?
References
ARITSARA, K. (2022, February). โครงการปรับภูมิทัศน์คลองผดุงกรุงเกษม. Realist Blog. Retrieved from https://thelist.group/realist/blog/คลองผดุงกรุงเกษม/
กลุ่มเมืองยิ้ม Smiling Cities. (n.d.). Retrieved from https://www.facebook.com/profile.php?id=100092472400318
คงสุผล, พ. (2022, November). Regenerative City. The Cloud. Retrieved from https://readthecloud.co/regenerative-bangkok/
ทันข่าวกรุงเทพมหานคร. (2022, October). กทม. ปักหมุด นำร่อง 5 โครงการ เชื่อมย่านสำคัญต่างๆ เริ่มเปิดบริการปลาย ธ.ค.นี้. Retrieved from https://www.thunkhaotoday.com/news/bangkok/1115/กทม.-ปักหมุด-นำร่อง-5-โครงการ-เชื่อมย่านสำคัญต่างๆ-เริ่มเปิดบริการปลาย-ธคนี้
ทั่วไทย. (2022, November). ผู้ว่าฯกทม.ตรวจงานปรับภูมิทัศน์คลองผดุงฯโซนหัวลำโพง คาดแล้วเสร็จมี.ค.65. เดลินิวส์ ออนไลน์. Retrieved from https://www.dailynews.co.th/news/481064/
ผู้จัดการออนไลน์. (2022, October). กทม. ปักหมุด “ฟื้นเมือง เชื่อมย่าน สานอนาคต” นำร่อง 5 โครงการเพื่อคนกรุง. Retrieved from https://mgronline.com/qol/detail/9640000106968
สำรวจ ‘คลองผดุงกรุงเกษม’ หลัง กทม. ปรับภูมิทัศน์เป็นตลาดนัดผดุงศิลป์ เน้นงานศิลปะ-ดีไซน์. (2022, February). The Standard Team. Retrieved from https://thestandard.co/khlong-phadung-krung-kasem/
รับข่าวสารเรื่องการออกแบบ สถาปัตยกรรม ไลฟ์สไตล์
ทางอีเมล ที่จะส่งตรงถึงคุณทุกเดือน ลงทะเบียนได้ที่ด้านล่างนี้เลย!