‘นี่มันยุคไหนกันแล้ว ทำไมยังอยู่กับอะไรเดิมๆ อีกเล่า!’ ปัจจุบันเราได้ยินประโยคทำนองนี้เกลื่อนกลาดจนชินหู อาจเป็นคำพูดตั้งต้นที่ทำให้กิจวัตรประจำวัน หรือสิ่งต่างๆ ที่คุ้นเคยถูกปรับเปลี่ยนให้เข้ายุคสมัยและเปลี่ยนไปจากหน้ามือเป็นหลังมือ เช่นเดียวกับ ‘โรงเรียน’ ที่ไม่จำเป็นต้องมีโต๊ะเก้าอี้วางเรียงรายหันหน้าเข้าหากระดานดำอย่างที่เคยเป็น เมื่อการศึกษาสามารถทำได้ทุกเมื่อ ผ่านอุปกรณ์ที่สามารถค้นหาได้ง่ายเพียงปลายนิ้วสัมผัส แน่นอนว่าแนวคิดหรือการออกแบบพื้นที่เหล่านี้ย่อมเปลี่ยนแปลงไปด้วยเช่นกัน
หนึ่งในนั้นคือ โรงเรียนประถมเป่ยกัง โรงเรียนในเขตซีจือของเมืองนิวไทเป ประเทศไต้หวัน ซึ่งได้สตูดิโอออกแบบอย่างกงซู่ (Üroborus Studiolab) รับหน้าที่เข้ามาแปลงโฉม เมื่อมีโอกาสได้เห็นโรงเรียนครั้งแรก ทางสถาปนิกสะดุดตากับห้องเก็บของข้างห้องเรียนที่ค่อนข้างมืดและอัดแน่นไปด้วยอุปกรณ์การสอนและของใช้จิปาถะ และรู้สึกว่าพื้นที่นั้นควรปรับเปลี่ยนให้เป็นสนามทดลองของเด็กๆ ได้ทำการเล่นหรือการแสดง เกิดเป็นแนวคิดหลักในการรีโนเวทห้องเรียนในชื่อ My Secret Base (ฐานทัพลับของฉัน) ชวนนึกถึงวัยเยาว์ที่เรานำผ้าห่มผืนใหญ่มาแขวนไขว้ไปมาเป็นฐานทัพลับส่วนตัวในโลกแห่งจินตนาการ
ฐานทัพลับของเด็กที่เปิดการเรียนรู้ไปพร้อมกับการคิดสร้างสรรค์
“ห้องเรียนจะต้องเป็นทั้งพื้นที่สำหรับการเรียนรู้และเป็นเวทีฉายแสงสำหรับการแสดงความคิดสร้างสรรค์” นี่คือโจทย์หลักที่ทีมออกแบบคาดหวังให้เป็น โดยยึด ‘ฐานทัพลับของเด็ก’ เป็นแนวคิดหลักในการออกแบบ ทีมสถาปนิกเริ่มต้นจากการออกแบบแก้ไขส่วนหน้าต่างห้องเก็บของเดิมที่ถูกปิดทึบ โดยทุบหน้าต่างทิ้งเพื่อให้พื้นที่การเรียนการสอนทั้งหมดสามารถเชื่อมต่อกันได้อย่างทั่วถึง รวมถึงมีการจัดไฟส่องสว่างเพิ่มเติมให้บรรยากาศที่โปร่ง โล่งมากขึ้น
คณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ วิชาดนตรีหรือวิชาอื่นๆ แน่นอนว่าย่อมมีรูปแบบการเรียนการสอนที่แตกต่างกันไปอย่างสิ้นเชิง หรือในบางครั้งการเรียนก็เกิดขึ้นการจากเล่น การแสดงออกหรือการได้สัมผัสจริง ห้องเรียนที่ออกแบบอย่างยืดหยุ่นจึงพร้อมตอบโจทย์การเรียนการสอนและดึงความคิดสร้างสรรค์ของเด็กๆ ออกมาได้มากกว่าอย่างไม่ต้องสงสัย ในส่วนของอุปกรณ์การสอนต่างๆ จะถูกเก็บลงในตู้เก็บของเคลื่อนที่อิสระ เพื่ออำนวยความสะดวกในการเคลื่อนย้าย อีกทั้งยังทำหน้าที่เป็นโต๊ะหรือที่นั่งในรูปแบบที่แตกต่างตามความเหมาะสมในการเรียนแต่ละวิชา ทำให้คุณครูหรือเด็กๆ สามารถจัดที่นั่งตามความต้องการของวิชานั้นๆ ได้อย่างไม่จำเจ
(ภาพแสดงแนวคิด My Secret Base)
(ภาพแสดงแนวคิดการจัดโต๊ะในวิชาต่างๆ)
ใส่ใจการออกแบบเพื่อจินตนาการไร้ขอบเขต
นอกจากนี้ ทีมสถาปนิกยังปรับเปลี่ยนกระดานดำในแบบเดิมๆ ที่เคยถูกใช้เป็นอุปกรณ์การสอนของคุณครูฝ่ายเดียว โดยสร้างกระดานดำผืนใหม่จากกำแพงทั้งฝั่งให้เป็นผนังกระดานดำเต็มรูปแบบที่เด็กๆ สามารถใช้ขีดเขียน วาดรูป เปรียบดั่งผืนผ้าใบที่ใช้สร้างภาพวาดตามจินตนาการอย่างไร้ขอบเขต
กระดานดำนี้ ยังตั้งใจออกแบบมาเพื่อทำให้ห้องเรียนสามารถทำการเรียนการสอนได้จากทุกทิศทาง จากผนังกระดานดำหน้าห้อง หรือจากห้องกิจกรรมที่ถูกรีโนเวทใหม่หลังห้องเรียน ซึ่งวิธีนี้ช่วยลดระยะห่างระหว่างเด็กและคุณครูให้แคบลง ช่วยให้เด็กๆ ไม่กลัวการออกมาตอบคำถามหน้ากระดานดำและการมีปฏิสัมพันธ์ในห้องเรียน อีกทั้งยังทำให้เด็กนักเรียนได้กลับมาเป็นศูนย์กลางการเรียนการสอนอีกครั้ง (อย่างที่ควรจะเป็น)
“การเรียนรู้ไม่มีขอบเขตจำกัด ตราบใดที่การเรียนรู้ในห้องเรียนไม่ถูกจำกัดแค่ที่ตัวคุณครูหรือกระดานดำ นักเรียนจะรู้สึกถึงอิสระในการศึกษาและตระหนักถึงสิ่งที่ตนเองต้องการได้” คุณหงเฮ่าจุน (ทีมออกแบบ) กล่าว
ด้วยแนวคิดที่ใส่ใจการเรียนรู้ไปพร้อมกับการเปิดโอกาสให้เด็กๆ ได้เล่นอย่างสร้างสรรค์ My Secret Base (ฐานทัพลับของฉัน) จึงคว้ารางวัลการออกแบบที่ดีที่สุดในงานประกาศรางวัล Golden Pin Design Award ไปครอง
นอกจากโรงเรียนประถมเป่ยกังที่เราเล่าไปข้างต้น ยังมีโรงเรียนมัธยมปลายอีก 8 แห่งในประเทศไต้หวันที่ได้รับการออกแบบขึ้นภายใต้โปรเจ็กต์ “Design Movement On Campus” โดยตั้งแต่ปี 2019 กระทรวงศึกษาธิการและสถาบันการออกแบบและวิจัยแห่งไต้หวัน (Taiwan Design Research Institute) ได้ร่วมมือกันเพื่อส่งเสริมการสร้างโรงเรียนภายใต้โครงการทั้งหมดนี้
โดยมุ่งหวังที่จะนำเสนอการออกแบบผ่าน 2 มุมมอง นั่นคือ การผสมผสานการออกแบบเชิงพัฒนาสิ่งแวดล้อม และความสามารถในการคิดออกแบบเพื่อให้นักเรียนได้เรียนรู้ในเชิงสุนทรียภาพ นอกจากนี้ยังทำให้โรงเรียนต่างๆ ได้กลับมาพัฒนาระบบการศึกษา และเสริมสร้างแรงจูงใจในการเรียนรู้และการแก้ไขปัญหาของเหล่านักเรียนกันอีกครั้ง
ขอบคุณภาพจาก
Taiwan Design Research Institute, Üroborus Studiolab
ขอบคุณข้อมูลจาก
Golden Pin Design Award
สำหรับผู้ที่สนใจลงประกวด สามารถลงทะเบียนตั้งแต่วันนี้ – 22 มิถุนายน 2021 ได้ที่ลิงค์
https://www.goldenpin.org.tw/en/golden-pin-concept-design-award-participate/
https://drive.google.com/drive/folders/1oCJ96DvsrznG2DIpUwXUOBFUxer1E178
รับข่าวสารเรื่องการออกแบบ สถาปัตยกรรม ไลฟ์สไตล์
ทางอีเมล ที่จะส่งตรงถึงคุณทุกเดือน ลงทะเบียนได้ที่ด้านล่างนี้เลย!