ยุคนี้เราเห็นสถานีรถไฟเก่าแก่ที่เป็นแลนด์มาร์กใจกลางมหานครขนาดใหญ่ของโลกหลายแห่งถูกนำมาปัดฝุ่นรีโนเวทใหม่ให้กลายเป็นสถานีรถไฟสุดล้ำที่สอดคล้องกับการพัฒนาเมืองในยุคปัจจุบัน แต่การปรับโฉมสถานีรถไฟที่น่าสนใจก็ใช่ว่าจะเป็นโปรเจกต์ขนาดใหญ่ที่ลงทุนมหาศาลเสมอไป เพราะสถานีขนาดเล็กในท้องถิ่นต่างก็สำคัญไม่แพ้กันและสามารถสร้างสรรค์ให้กลายเป็นผลงานออกแบบที่โดดเด่น รวมถึงสร้างคุณค่าให้กับชุมชนได้เช่นกัน
บทความนี้เราเลยอยากลองนำเสนอสถานีรถไฟขนาดจิ๋วนอกเมืองใหญ่ที่เจ๋งด้วยดีไซน์และแจ๋วด้วยประโยชน์ใช้สอยไปพร้อมกัน แถมสถานีเหล่านี้ต่างก็ใช้งบประมาณในการสร้างสรรค์ที่ไม่สูงนัก ซึ่งธีมครั้งนี้เราอยากสะท้อนกลับมายังบ้านเราและส่งเสียงบอกว่าอย่าทอดทิ้งการพัฒนาสถาปัตยกรรมไซส์เล็กในท้องถิ่น ซึ่งสถาปัตยกรรมนี้สามารถสร้างคุณค่าให้กับชุมชน แถมยังสร้างมูลค่าให้กับท้องถิ่นไปในตัว และกระจายความทันสมัยออกไปสู่พื้นที่นอกเมืองได้ด้วยเช่นกัน
01 Ashigara Station – Ashigara Station Civic Center
สถานีสุดโมเดิร์นที่เพิ่งเปิดตัวไปไม่นานนี้ก็คือสถานีรถไฟอชิการะ (足柄駅 / Ashigara Station) บนสายรถไฟ Gotemba Line สุดป๊อปที่บริหารการเดินรถโดย Central Japan Railway Company (JR Central) ตั้งอยู่ในเมืองโอยามะ, จ.ซิซูโอกะ ประเทศญี่ปุ่น นอกจากดีไซน์จะโดดเด่นแล้วสิ่งที่ทำให้สถานีแห่งนี้โด่งดังขึ้นมาก็เพราะว่านี่เป็นผลงานออกแบบของบริษัทสถาปนิกชื่อดัง KKAA (KENGO KUMA & ASSOCIATES) ของ Kengo Kuma นั่นเอง
จุดเด่นของสถาปัตยกรรมหลังนี้อยู่ที่หลังคาเพิงหมาแหงนดีไซน์แปลกตาที่สร้างสรรค์ด้วยงานไม้แสนประณีตและอลังการตามเอกลักษณ์แบบฉบับ Kengo Kuma โดยช่วงที่แหงนขึ้นนั้นออกแบบให้สอดรับกับลูกเล่นของการทักทายภูเขาไฟฟูจิอันยิ่งใหญ่และงดงามนั่นเอง ทางด้านการใช้ประโยชน์นั้นในส่วนใต้หลังคาเพิงหมาแหงนนี้จะถูกยกระดับขึ้นให้ผู้โดยสารหรือคนทั่วไปสามารถขึ้นบันไดไปชมวิวที่สวยงามอลังการของภูเขาไฟฟูจิได้ด้วย รวมถึงพื้นที่บริเวณนี้ยังถูกออกแบบให้เป็นสเปซใช้งานเอนกประสงค์ที่เป็นได้ตั้งแต่ที่นั่งพักคอย ห้องประชุม สถานที่จัดนิทรรศการ ไปจนถึงแกลเลอร์รี่สำหรับจัดแสดงงานศิลปะของศิลปินท้องถิ่นได้ด้วย แล้วงานไม้ที่นำมาทำเป็นเชิงชายไปจนถึงเพดานอาคารนั้นนอกจากจะถูกออกแบบได้สวยเท่ล้ำสมัยแล้วก็ยังสะท้อนถึงภูมิปัญญาญี่ปุ่นได้ดีในคราวเดียวกัน และไม้ทั้งหมดยังนำมาจากผืนป่าท้องถิ่นในโอยามะอีกด้วย เพื่อเป็นการสะท้อนคุณค่าวัสดุท้องถิ่นและช่วยโปรโมทธุรกิจท้องถิ่นไปในคราวเดียวกัน
Photo Credit
KKAA : https://kkaa.co.jp/en/project/ashigara-station-ashigara-station-civic-center/
NEWSCAST : https://newscast.jp/news/4236948
02 Onagawa Station
สถานีนี้ยังคงอยู่กันในญี่ปุ่น แต่เป็นสถานีท้องถิ่นที่มีขนาดใหญ่ขึ้นมาหน่อย สถานีที่ว่าก็คือ Onagawa Station (女川駅) ที่อยู่บนรถไฟสาย Ishinormaki Line บริหารการเดินรถโดย East Japan Railway Company (JR East) ตั้งอยู่ในเมืองโอนากาวะ, จ.มิยากิ โดยเดิมทีสถานีรถไฟแห่งนี้เป็นเพียงสถานีเล็กๆ ในเมือง แต่ก็ถูกคลื่นยักษ์สึนามิทำลายล้างเมื่อคราวเกิดภัยพิบัติครั้งใหญ่อย่างเหตุการณ์แผ่นดินไหวนอกชายฝั่งแปซิฟิกโทโฮกุ (Tohoku Earthquake and Tsunami 2011) ในปี ค.ศ.2011 นั่นเอง
สี่ปีให้หลังสถานีแห่งนี้ถูกรื้อฟื้นขึ้นใหม่เช่นเดียวกับการฟื้นฟูเมืองโดยรอบ สถานีแห่งนี้กลับมาเปิดบริการอีกครั้งในปี ค.ศ.2015 ด้วยรูปโฉมใหม่ที่เป็นอาคาร 3 ชั้น โดดเด่นด้วยดีไซน์เฉพาะตัวผสานการตกแต่งงานไม้ตามแบบฉบับภูมิปัญญาญี่ปุ่นรวมถึงงานผนังกระเบื้องที่สะท้อนความโมเดิร์นที่แสนเรียบง่ายได้อย่างมีเสน่ห์ ภายในเต็มไปด้วยพื้นที่ใช้สอยสารพัดประโยชน์ ตั้งแต่การเป็นสถานีรถไฟ ย่านการค้าท้องถิ่น แต่เอกลักษณ์ของสถานีนี้ที่โดดเด่นไม่เหมือนใครก็คือการเพิ่มเติมออนเซนสาธารณะขึ้นบริเวณชั้น 2 และจุดชมวิวที่บริเวณชั้น 3 เพื่อสร้างจุดขายให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวใหม่ และผู้อยู่เบื้องหลังการสร้างสรรค์สถานีสุดสวยคราวนี้ก็คืออีกหนึ่งสถาปนิกชาวญี่ปุ่นชื่อดังอย่าง Shigeru Ban ที่มีดีกรี Pritzker Architecture Prize 2014 การันตีฝีมือ
Photo Credit
archdaily : https://www.archdaily.com/631067/jr-onagawa-station-shigeru-ban-architects?ad_medium=gallery
03 Koria Railway Station
เดิมทีสถานีรถไฟท้องถิ่นนี้เป็นเพียงลานโล่งที่เป็นชานชาลาจอดรถเท่านั้น แต่เมื่อปี ค.ศ.2019 สถานีแห่งนี้ก็ได้มีการก่อสร้างศาลานั่งพักสุดเท่ขึ้น ถึงแม้ว่าตัวสถาปัตยกรรมจะมีขนาดเล็กมากและไซต์งานพื้นที่เพียง 35 ตารางเมตรเท่านั้นแต่การออกแบบที่สะท้อนกลิ่นอายสแกนดิเนเวียได้อย่างโดดเด่นก็ทำให้มันกลายเป็นงานสถาปัตยกรรมที่โด่งดังระดับโลกขึ้นมาในทันที
สถานี Koria Station แห่งนี้อยู่บนเส้นทางเดินรถ Lahti-Kouvola ตั้งอยู่ในเมือง Kouvola ประเทศฟินแลนด์ จุดเด่นของสถานีอยู่ที่โครงไม้แสนเรียบง่ายผสานเส้นสายและรูปทรงเรขาคณิตที่ดีไซน์ได้อย่างโดดเด่นสะดุดตา โดยการสร้างสรรค์นี้ได้แรงบันดาลใจมาจากคอนเซ็ปต์ Walk in the Forest ที่เหมือนเดินเข้าไปในป่า สำหรับโปรเจกต์นี้มีชื่อว่า Kohta ออกแบบโดยกลุ่มนักศึกษาสาขา Wood Program ของ Aalto University of Arts Design and Architecture ความโดดเด่นของรูปแบบนี้ก็คือแผงผนังระแนงให้ที่เรียงรายอย่างมีเอกลักษณ์ ผสานกับหลังคาไม้ที่ออกแบบให้สอดรับกัน ที่สำคัญวัสดุที่ใช้เป็นไม้นำมาจากวัสดุเหลือทิ้งเพื่อนำมา Reused กลับมาใช้ใหม่ ให้สอดคล้องกับนโยบายวิถียั่งยืนที่กำลังเป็นที่นิยมในดินแดนแถบสแกนดิเนเวียด้วย
Photo Credit
archdaily : https://www.archdaily.com/924780/kohta-train-station-aalto-university-wood-program?ad_medium=gallery
KOHTA : http://www.kohtashelter.com/
04 Assen Station
อีกหนึ่งในสถานีท้องถิ่นขนาดเล็กแต่มีสถาปัตยกรรมโดดเด่นระดับโลกต้องยกให้สถานี Assen Station ในเนเธอแลนด์นี้ ถึงแม้ว่าสถานีโฉมใหม่เพิ่งจะเปิดตัวไปเมื่อปี ค.ศ.2020 ที่ผ่านมา แต่สถาปัตยกรรมใหม่แกะกล่องนี้ก็เป็นผลงานรีโนเวทอาคารสถานีรถไฟเก่าที่สร้างมาตั้งแต่ปี ค.ศ.1988
เอกลักษณ์ของสถานีรูปโฉมใหม่นี้ก็คือหลังคาทรงสามเหลี่ยมขนาดยักษ์ที่เสริมลอนคลื่นตรงกลางเพื่อสร้างความยูนีคยิ่งขึ้น หากมองลงไปในรายละเอียดโครงหลังคาที่เป็นงานไม้ผสานกันยิ่งสะท้อนเสน่ห์ความเท่แสนเรียบง่ายได้เป็นอย่างดี ตัวหลังคาเชื่อมต่อกับอาคารอิฐสีเข้มสุดคลาสสิกกับผนังกระจกใสขนาดใหญ่ทำให้สถานีรถไฟแห่งนี้ดูทันสมัยมีดีไซน์ที่โดดเด่นมากยิ่งขึ้น ผลงานนี้เป็นฝีมือของ Powerhouse Company และ de zwarte hond สองบริษัทสถาปนิกที่ร่วมมือกันออกแบบปลุกฟื้นสถานีท้องถิ่นแสนธรรมดาให้กลายมาเป็นสถานีแห่งดีไซน์ที่น่าจดจำ
Photo Credit
archdaily : https://www.archdaily.com/943331/assen-station-powerhouse-company-plus-de-zwarte-hond?ad_source=search&ad_medium=projects_tab
de zwarte hond : https://dezwartehond.nl/en/projects/station-assen-2/
05 Ginkgo Swan Lake Train Station No.2
สถานีสุดท้ายนี้ถึงแม้จะไม่ใช่สถานีรถไฟจริงแต่ก็เป็นสถานีรถไฟที่ออกแบบได้น่าสนใจและนำไปเป็นต้นแบบสำหรับการปรับโฉมสถานีรถไฟขนาดเล็กได้ดีไม่แพ้กัน สถานีรถไฟนี้ก็คือ Ginkgo Swan Lake Station ซึ่งเป็นสถานีของสายรถไฟเส้นสั้น ๆ ที่เปิดให้บริการในสวนพฤกษศาสตร์อันเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ธรรมชาติแห่งเมือง Jiaxing ประเทศจีน
ด้วยความที่เป็นศูนย์กลางการเรียนรู้โจทย์ในการก่อสร้างสถานีรถไฟนี้จึงมุ่งออกแบบเพื่อเสริมการเรียนรู้สำหรับเด็กไปพร้อมกันด้วย การออกแบบห้องภายในสถานีแห่งนี้จึงเป็นห้องที่เต็มไปด้วยพื้นที่สนุกสนาน ตั้งแต่ ห้องสมุด ห้องนั่งเล่น ไปจนถึงห้องเอนกประสงค์สำหรับจัดกิจกรรมสำหรับเด็ก จุดเด่นของอาคารแห่งนี้ก็คืออาคารไม้โครงสูงสองหลังที่มีรางรถไฟวิ่งผ่านตรงกลาง โครงไม้ที่แข็งแรงถูกจัดวางให้กลายเป็นสถาปัตยกรรมสไตล์โมเดิร์นที่มีเสน่ห์ ฟาซาดอาคารเป็นกระจกบานใหญ่ที่นอกจากจะปล่อยให้แสงธรรมชาติส่องสู่ภายในได้อย่างเต็มที่แล้วก็เปิดมุมมองทำให้เห็นธรรมชาติโดยรอบไปพร้อมกันด้วย นอกจากนี้พื้นของอาคารยังเน้นไปที่งานไม้ให้เด็ก ๆ ได้ใกล้ชิดสัมผัสความเป็นธรรมชาติอย่างเต็มที่และสร้างบรรยากาศภายในสถานีให้อบอุ่นและรู้สึกสบายไปในตัว
Photo Credit
archdaily : https://www.archdaily.com/943574/ginkgo-swan-lake-train-station-n-hexia-architects
รับข่าวสารเรื่องการออกแบบ สถาปัตยกรรม ไลฟ์สไตล์
ทางอีเมล ที่จะส่งตรงถึงคุณทุกเดือน ลงทะเบียนได้ที่ด้านล่างนี้เลย!