Keep in Touch
รับข่าวสารเรื่องการออกแบบ สถาปัตยกรรม ไลฟ์สไตล์
ทางอีเมล ที่จะส่งตรงถึงคุณทุกเดือน ลงทะเบียนได้ที่ด้านล่างนี้เลย!
Menu
อัตลักษณ์โดดเด่นของงานดีไซน์สไตล์สแกนดิเนเวียน คือความเรียบง่ายแต่มีเสน่ห์เฉพาะตัว แนวทางในการออกแบบมักเน้นรูปแบบ Form Follow Function ที่คำนึงถึงประโยชน์ใช้สอยก่อนแล้วจึงตามด้วยการดีไซน์เพื่อให้สอดคล้องกับการใช้งาน ส่วนในเรื่องของดีไซน์ก็เน้นความเรียบง่ายแบบไม่ต้องตกแต่งอะไรมากให้ดูล้นหรือออกแบบอะไรให้เกินความจำเป็น กลับกันความเรียบง่ายของวัสดุไปจนถึงโครงสร้างนั้นกลับแฝงไปด้วยการออกแบบที่ใส่ใจรายละเอียดจนทำให้ภาพรวมของดีไซน์สไตล์สแกนดิเนเวียนดูมีเอกลักษณ์ชัดเจนและกลายเป็นผลงานที่น่าชื่นชม
สถาปัตยกรรมที่แสนเป็นมิตร
เชื่อว่าทุกคนน่าจะคุ้นเคยกับสถาปัตยกรรมสไตล์สแกนดิเนเวียนกันมาบ้างแล้ว แต่ก็อาจไม่ค่อยคุ้นตากับสถาปัตยกรรมด้านการกีฬากันสักเท่าไร วันนี้เราหยิบเอาหนึ่งในผลงานสระว่ายน้ำสาธารณะที่น่าสนใจมาแนะนำกัน เห็นแว้บแรกแล้วสัมผัสได้ถึงกลิ่นอายสแกนดิเนเวียนทันทีซึ่งถ่ายทอด DNA ของงานออกแบบมาได้อย่างยอดเยี่ยม แถมยังแตกต่างจากภาพจำสระว่ายน้ำที่เราคุ้นเคยกัน
สระว่ายน้ำแห่งนี้คือ Järvabadet Swimming Pool Pavilion ตั้งอยู่ในอาณาบริเวณของ Eggeby Farm อันเป็นพื้นที่สีเขียวที่ได้รับการขึ้นทะเบียนด้านอนุรักษ์ทางวัฒนธรรม (Cultural Reserve) ของเมืองในย่าน Järvafältet ชานเมืองสต็อกโฮล์ม ประเทศสวีเดน พื้นฐานของชุมชนแถบนี้เป็นเขตที่อยู่อาศัยของประชากรรายได้น้อยเสียเป็นส่วนใหญ่ ทางรัฐบาลจึงมีความคิดสร้างสระว่ายน้ำแห่งนี้ขึ้นเพื่อให้เป็นแหล่งพักผ่อนหย่อนใจของชุมชนและเป็นพื้นที่นันทนาการรองรับสำหรับทุกเพศทุกวัย
Holistic Sustainable Architecture ตอบสนองความต้องการในทุกมิติ
ธรรมชาติและวิถีชีวิตที่เรียบง่ายโดยรอบเป็นแรงบันดาลใจหลักสำคัญที่ใช้เป็นหลักตั้งต้นในการออกแบบครั้งนี้ สถาปนิกวางทิศทางการดีไซน์ให้เป็นสถาปัตยกรรมแนว Holistic Sustainable Architecture ซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมองค์รวมที่สามารถตอบสนองความต้องการในทุกมิติของมนุษย์ตั้งแต่ร่างกาย จิตใจ ไปจนถึงระดับจิตวิญญาณ ในขณะเดียวกันก็ต้องสอดรับกับสิ่งแวดล้อมโดยรอบอย่างเป็นมิตรกลมกลืน ที่สำคัญต้องเป็นสถาปัตยกรรมวิถียั่งยืนบนพื้นฐานการใส่ใจทั้งมนุษย์และธรรมชาติไปพร้อมกัน
แปลนของสระว่ายน้ำแห่งนี้ออกแบบมาอย่างเรียบง่ายแต่ก็มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ภาพรวมของสถาปัตยกรรมประกอบไปด้วยแนวอาคารชั้นเดียวแบบเรียบ ๆ ที่วางทอดตัวเป็นรูปตัว L กั้นอาณาเขตสองด้าน พื้นที่ต่อมาเป็นโซนสระว่ายน้ำ 4 สระที่หากดูในแนวระนาบอาจเห็นเป็นเพียงสระว่ายน้ำธรรมดา ๆ แต่หากมองดูในมุมสูงแล้วจะพบกว่าเป็นการออกแบบภูมิสถาปัตย์ที่วางแปลนไว้อย่างสวยงามมีสไตล์
ปกติ เรามักเห็นการสร้างสระว่ายน้ำให้เป็นพื้นที่ส่วนตัวมีกำแพงตลอดจนอาคารล้อมรอบมิดชิด แต่สำหรับสระว่ายน้ำสไตล์สแกนดิเนเวียนนี้เลือกเปิดพื้นที่ด้านที่เหลือให้สัมผัสกับธรรมชาติโดยรอบได้อย่างเต็มที่โดยไม่สร้างกำแพงกั้นทึบใดๆ และนอกจากการว่ายน้ำแล้วทุกคนก็สามารถวิ่งเล่นไปบนสนามหญ้าเขียวขจีตลอดจนทำกิจกรรมอื่นๆ ในบริเวณนี้ไปพร้อมกันได้ด้วย การออกแบบทั้งหมดทั้งมวลนี้เป็นมิตรทั้งกับมนุษย์และธรรมชาติในแบบที่สอดรับกันและกันอย่างกลมกลืนซึ่งสิ่งนี้ถือเป็นจิตวิญญาณสำคัญสำหรับชาวสแกนดิเนเวียนทีเดียว
ดีไซน์เรียบง่ายเพื่อรองรับการใช้งานครบครัน
โจทย์สำคัญของการออกแบบในลำดับต่อมา คือคำว่า “พื้นที่สาธารณะสำหรับทุกเพศทุกวัย” ที่ใช้ประโยชน์ได้ตั้งแต่เด็กเล็กไปจนถึงผู้ใหญ่ สามารถเข้ามาใช้บริการได้ตั้งแต่พักผ่อนหย่อนใจไปจนถึงว่ายน้ำจริงจัง โจทย์นี้ทำให้แปลนของสระว่ายน้ำออกแบบแยกออกเป็น 4 สระเพื่อรองรับการใช้งานในฟังก์ชั่นที่ต่างกันไป
สระว่ายน้ำหลักที่เป็นสระใหญ่นั้นสร้างตามขนาดสระมาตรฐาน 50 เมตรแต่สร้างกำแพงกั้นบาง ๆ ตรงกลางเพื่อแบ่งการใช้งานให้เป็นสองส่วนสองโซนนั่นคือโซน “สระว่ายน้ำ” และโซน “สระเล่นน้ำสำหรับผู้ใหญ่/เด็กโต” โดยสระสองโซนนี้จะลึกและกว้าง ในส่วนของสระว่ายน้ำมีการกั้นลู่และเลนเป็นกิจจะลักษณะตลอดจนติดตั้งที่กระโดดน้ำออกตัวสำหรับการแข่งขัน รวมถึงโซนที่นั่งสำหรับนักกีฬาไปจนถึงโค้ช รองรับสำหรับคนที่ต้องการว่ายน้ำแบบจริงจัง และสามารถจัดการแข่งขันว่ายน้ำได้ด้วยเช่นกัน
ในส่วนของโซน “สระเล่นน้ำสำหรับผู้ใหญ่/เด็กโต” ที่เชื่อมต่อมาจะเป็นสระแบบ Open Swimming ที่เป็นสระกว้างสามารถเล่นน้ำได้อย่างอิสระตลอดจนใช้เป็นโซนสำหรับฝึกการว่ายน้ำได้ด้วย รวมถึงเป็นพื้นที่จัดกิจกรรมกีฬาทางน้ำอื่นๆ ได้เช่นกัน แล้วตรงนี้ก็ยังเป็นพื้นที่พักผ่อนหย่อนใจสำหรับผู้ใหญ่ในตัวที่ต้องการแช่น้ำเย็น ๆ ชิลอย่างสบายใจ
สองสระต่อมานั้นเป็นโซน “สระสำหรับเด็ก” ซึ่งจะมีด้วยกันสองสระคือสระลึกกับสระตื้น สำหรับสระลึกนั้นเป็นได้ทั้งโซนเล่นน้ำและโซนสำหรับฝึกสอนว่ายน้ำให้กับเด็กเล็ก ส่วนอีกสระนั้นเป็นสระที่ตื้นกว่าแต่ก็กว้างกว่าเพื่อให้เด็กเล็กๆ ได้เล่นน้ำและวิ่งเล่นกันอย่างสนุกสนานนั่นเอง นอกจากนั้นในสระนี้ยังมีการตกแต่งเครื่องเล่นเป็น “จระเข้” เล็กๆ สามตัวเพื่อให้เด็กได้ปีนป่ายอย่างสนุกสนานด้วย
รายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ที่น่าสนใจสำหรับการออกแบบสระว่ายน้ำอีกจุดก็คือบริเวณขอบสระที่ดูจะแตกต่างจากสระว่ายน้ำมาตรฐานที่เราคุ้นเคยนั่นคือการออกแบบขอบสระให้อยู่ในระดับปริ่มน้ำและลาดเอียงลงสู่ผืนน้ำเล็กน้อย การออกแบบลักษณะนี้ก็เพื่อให้ผู้ใช้บริการสามารถมานั่งเล่นหย่อนเท้าได้ หรือขึ้นมานั่งพักจากการเล่นน้ำ ตลอดจนเป็นลดการเกิดอุบัติเหตุในหลายมิติได้มีประสิทธิภาพกว่าขอบสระที่มีระดับสูงกว่าผิวน้ำด้วยนั่นเอง
นอกจากนี้ยังมีอีกโซนเล็กๆ ที่ดูเหมือนไม่มีอะไรแต่น่าสนใจนั่นก็คือ “Splash Zone” ซึ่งจะเป็นโซนชำระล้างร่างกายที่จัดไว้ริมสระแต่ละสระ ความเก๋ของการออกแบบแสนเรียบง่ายตามสไตล์สแกนดิเนเวียนนี้ก็คือฝักบัวที่ใช้ล้างตัวนั้นเป็นเพียงท่อเหล็กโผล่ขึ้นมาธรรมดา (ในส่วนของเด็กมีการงอปลายท่อด้วย) เสริมให้การออกแบบภายรวมดูสวยเท่อย่างมินิมอลและไม่เป็นทัศนะที่อุจาดตา
แบ่งโซนด้วยภูมิสถาปัตย์เพื่อทำลายกำแพงแห่งความอึดอัด
อีกหนึ่งรายละเอียดการออกแบบเล็ก ๆ น้อยๆ แต่น่าสนใจก็คือแนวคิดการแบ่งแยกโซนด้วยการออกแบบภูมิสถาปัตย์ที่สวยงามและมีประโยชน์รวมถึงเป็นมิตรกับการใช้งานมากกว่า ในส่วนของโซนเปลี่ยนผ่าน (Transition Area) แทนที่จะสร้างกำแพงกั้นเขตแบบปกติทางสถาปนิกกลับเลือกเสริมสแตนด์เตี้ย ๆ ริมขอบสระที่เป็นที่นั่งชมสระตลอดจนชนวิวโดยรอบไปพร้อมกันได้ด้วย
สแตนด์เตี้ยหน้ากว้างวางตัวยาวขนานตลอดแนวสระว่ายน้ำ นอกจากการยกระดับพื้นที่ให้แตกต่างกันเพื่อแบ่งแยกโซนแล้วตัวบันไดนี้ก็เปรียบได้ดั่งกำแพงกันเขตแดนในตัว อีกจุดเด่นของสแตนด์บริเวณนี้ก็คือการเลือกใช้ไม้ในการก่อสร้างเพื่อให้รู้สึกถึงความเป็นธรรมชาติและแสดงอัตลักษณ์แบบฉบับดินแดนถิ่นสแกนดิเนเวียได้ดีทีเดียว เช่นเดียวกับเก้าอี้ไม้หลังจุดกระโดดน้ำของสระใหญ่ที่ออกแบบตามมาตรฐานสากล ผสมผสานโครงโลหะเพื่อความแข็งแรงทนทานและความสวยงามไปพร้อมกัน
กระท่อมเรียบง่ายสุดโมเดิร์น
เอกลักษณ์สถาปัตยกรรมแบบสแกนดิเนเวียที่เรารู้จักกันเป็นอย่างดีก็น่าจะเป็นสถาปัตยกรรมสไตล์นอร์ดิกซึ่งเป็นอาคารทรง Modern Barn แสนเรียบง่ายอันประกอบไปด้วยตัวอาคารทรงสี่เหลี่ยมและหลังคาจั่วสามเหลี่ยม อาคารแบบ Modern Barn ทั้ง 4 หลังสร้างเรียงรายเชื่อมต่อกันเป็น L รอบสระว่ายน้ำ สถาปนิกเพิ่มเอกลักษณ์ให้กับอาคารนี้เข้าไปอีกอย่างด้วยการสร้างสรรค์จั่วหลังคาในรูปแบบไม่สมดุลซึ่งหลังคาทั้งสองฝั่งจะลาดเอียงคนละองศากัน
อีกหนึ่งหัวใจสำคัญของหลักการการออกแบบโปรเจกต์นี้ก็คือเรื่องของวิถียั่งยืน (Sustainable) ทางสถาปนิกจึงเลือกใช้วัสดุปูหลังคารูปแบบพิเศษอย่าง GreenCoat ซึ่งเป็นแผ่นโลหะแนวรักษ์สิ่งแวดล้อมที่ออกแบบด้วยเทคโนโลยีเฉพาะตัวที่สวีเดนคิดค้นขึ้น เอกลักษณ์สำคัญของวัสดุนี้ก็คือการเคลือบผิวด้วยน้ำมันเรพซีดท้องถิ่น (Swedish Rapeseed Oil) แทนที่การเคลือบผิวด้วยน้ำมันจากฟอซซิลเหมือนแต่ก่อน ซึ่งน้ำมันเรพซีดนี้ถือเป็น Bio-based material วัสดุเคลือบผิวที่ผลิตจากวัตถุดิบพืชพรรณธรรมชาติซึ่งนอกจากจะเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมแล้วก็ยังไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพด้วย รวมถึงในยามที่ฝนตกหรือหิมะปกคลุมเมื่อละลายกลายเป็นน้ำไหลลงมาแล้วน้ำนี้ยังปลอดภัยต่อสิ่งแวดล้อมด้วยเช่นกัน
ภาพรวมของอาคารถูกคุมโทนให้อยู่ในเฉดสีดำ โดยหลังคานั้นเคลือบสี Swedish Night Black ซึ่งเป็นเฉดสีดำพิเศษที่ไม่ดำสนิท ออกไปทางสีดำผสมน้ำตาลซึ่งกลมกลืนกับธรรมชาติโดยรอบได้อย่างอ่อนละมุน ในส่วนของฟาซาดอาคารนั้นเลือกใช้ระแนงไม้ปิดทับเพื่อให้มีช่องแสงและลดความทึบของผนังอาคารในตัว ระแนงไม้นี้ฉาบโทนสีดำในเฉดใกล้เคียงกันเพื่อให้กลมกลืนกันทั้งอาคาร และกลายเป็นภาพรวมของอาคารที่มีดีไซน์สุดเท่ไปโดยปริยาย
สระว่ายน้ำ Järvabadet Swimming Pool Pavilion เป็นผลงานการออกแบบของ AIX Arkitekter บริษัทสถาปนิกท้องถิ่นชื่อดังของสวีเดน หลังจากเปิดทำการเมื่อปี 2020 ที่ผ่านมา สระแห่งนี้ก็ได้รับการชื่นชมในเรื่องแปลนและดีไซน์ค่อนข้างมาก ทั้งยังสะท้อนจิตวิญญาณการออกแบบสไตล์สแกนดิเนเวียนออกมาได้อย่างยอดเยี่ยม
ความโดดเด่นนั้นทำให้ผลงานนี้ได้รับคัดเลือกเข้าไปอยู่ใน Shortlisted ของสองเวทีแข่งขันด้านสถาปัตยกรรมและการออกแบบชื่อดังอย่าง Landezine International Landscape Award (LILA) 2021 และ Swedish Design Awards 2020 มาแล้วด้วย นับว่าเป็นความ “พอดี” แต่กลับทรงพลังไม่แพ้ “ความอลังการ” เลยทีเดียว
แหล่งอ้างอิงข้อมูลและภาพถ่าย
AIX Arkitekter: https://www.aix.se/en/project/jarvabadet-swimming-facility/
archdaily: https://www.archdaily.com/947487/jarvabadet-swimming-pool-pavilion-aix-arkitekter
SSAB: https://www.ssab.com/en/brands-and-products/greencoat/award-architecture/jarvabadet
Dagens Nyheter: https://www.dn.se/sthlm/jarvaborna-fick-sitt-bad-efter-50-ars-kamp/
รับข่าวสารเรื่องการออกแบบ สถาปัตยกรรม ไลฟ์สไตล์
ทางอีเมล ที่จะส่งตรงถึงคุณทุกเดือน ลงทะเบียนได้ที่ด้านล่างนี้เลย!