บ้านที่ดูเรียบง่าย แต่มีลูกเล่น มีการคิดรายละเอียดทุกพื้นที่ในบ้าน มีจุดเด่นตรงชานหน้าบ้านขนาดใหญ่ที่ทั้งโปร่ง โล่ง และอยู่ท่ามกลางบรรยากาศรื่นรมย์ของต้นไม้รอบข้าง ที่เชิญชวนให้เราเข้าไปสัมผัสภายในบ้าน
Architect: S pace Studio
Location: Khon-kaen, Thailand
Area: 185 m2 (exclude parking)
Project year: 2017
– ก่อนจะเป็นบ้านโฮมบุญ –
แต่เดิมบ้านหลังนี้เป็นบ้านไม้ผสมปูน 2 ชั้น ซึ่งมีอายุมากกว่า 40 ปี ซึ่งสภาพในปัจจุบันบ้านเริ่มมีความทรุดโทรม เจ้าของบ้านจึงต้องการสร้างบ้านใหม่ แต่ว่าจะนำส่วนประกอบของไม้จากบ้านเดิมเอามาใช้ เนื่องจากบ้านเดิมเป็นบ้านที่สร้างจากน้ำพักน้ำแรงคุณพ่อของเจ้าของบ้านและคนในหมู่บ้าน โดยคุณพ่อจะเข้าไปในป่าเพื่อนำไม้มาสร้างบ้าน จากนั้นคุณพ่อกับคนในหมู่บ้านก็ร่วมแรงร่วมใจช่วยกันสร้างบ้านเดิมด้วยตัวของพวกเขาเอง เพราะฉะนั้นไม้จึงเป็นเหมือนชิ้นส่วนในความทรงจำที่มีคุณค่าต่อความรู้สึกของเจ้าของบ้าน นอกจากนั้นผู้ใช้งานในบ้านยังมีผู้สูงอายุ บ้านหลังเดิมจึงไม่เหมาะกับการใช้งาน เพราะบ้านมี 2 ชั้น ผู้สูงอายุจะใช้งานได้ลำบาก จึงต้องการรื้อบ้านเก่าทิ้งแล้วสร้างใหม่นั่นเอง
– วิถีชีวิตสู่แนวคิดในการออกแบบ –
จากการที่สถาปนิกได้เข้าไปสัมผัส พูดคุยกับคนในครอบครัว จึงพบว่าบ้านหลังนี้มีเสน่ห์บางอย่างที่น่าดึงดูด เป็นเสน่ห์ในบริบทสังคมคนอีสานที่มีต่อคนในครอบครัว นั่นคือในตอนกลางวันบ้านนี้จะเป็นศูนย์รวมของสมาชิกในหมู่บ้าน เป็นที่พบปะ นั่งคุย และนั่งเล่น ส่วนในช่วงที่มีเทศกาลงานบุญต่างๆ พื้นที่บ้านแห่งนี้จะเปลี่ยนเป็นที่พบปะของคนในหมู่บ้าน เพื่อจัดเตรียมข้าวของสำหรับจัดงาน รวมไปถึงเป็นที่สำหรับจัดประชุมหมู่บ้าน ซึ่งในเวลาทำกิจกรรมต่างๆนั้นผู้คนมักจะใช้แต่บริเวณพื้นที่ semi-outdoor เช่นใต้ต้นไม้ ใต้ถุนบ้าน ใต้ชายคา ไม่นิยมใช้โต๊ะ เก้าอี้ในการพูดคุย ผู้คนมักจะนั่งบนแคร่หรือพื้นบ้าน เพราะถือว่าเป็นพื้นที่ขนาดใหญ่ ไม่จำกัดจำนวนผู้นั่ง จะนั่งเยอะหรือนั่งน้อยในพื้นที่นี้ก็สามารถจัดได้อย่างลงตัว สถาปนิกจึงนำเอกลักษณ์และวิถีชีวิตนี้มาเป็นแรงบันดาลใจสู่การออกแบบบ้านโฮมบุญ
– ยกระดับพื้น ต่อเติมฟังก์ชัน –
บ้านโฮมบุญเป็นบ้านขนาด 1 ชั้น ยกพื้นสูงเพื่อเพิ่มความเป็นส่วนตัว โดยระดับความสูงของพื้นมีการไล่ระดับจากต่ำไปสูง ส่วนต่ำสุดคือลานจอดรถ ลานอเนกประสงค์ ถัดขึ้นมาเป็นชานบ้าน ซึ่งเป็นพื้นที่สาธารณะจึงมีความสูงที่ไม่มากนัก ระดับต่อมาเป็นห้องนั่งเล่น ส่วนรับประทานอาหาร และครัวที่เชื่อมต่อกับชานโดยตรง ระดับที่สูงที่สุดคือส่วนของห้องนอน ห้องทำงาน ซึ่งถือว่าเป็นพื้นที่ส่วนตัวจึงยกพื้นสูงสุด
– ชานบ้านกระชับความสัมพันธ์ –
รูปทรงหลังคาเป็นทรงจั่วเป็นการสื่อสารกับบริบทรอบข้าง ทำให้รู้สึกถึงการต้อนรับและเปิดรับเพื่อนบ้านและแขกผู้มาเยือน
เมื่อสังเกตดูจะเห็นว่าไม้บริเวณชานบ้านมีหลากหลายสี เช่นไม้บางแผ่นมีสีเข้ม สีอ่อน นั่นเป็นเพราะบ้านโฮมบุญนำไม้เก่าจากบ้านเดิมมาใช้ โดยไม้เดิมนั้นถูกหามาจากป่าบนภูเขาหลังหมู่บ้าน ซึ่งป่าแห่งนี้มีความหลากหลายของพรรณไม้จึงทำให้สีของไม้มีความแตกต่างกัน ส่วนตัวชานที่ถูกยกระดับ ผู้ใช้งานสามารถนั่งห้อยขาลงมาได้ และพื้นที่ชานมีขนาดใหญ่จึงสามารถรองรับกิจกรรมที่หลากหลาย
หลังคาที่ใช้เป็นเมทรัลชีทชนิดโปร่งแสง ช่วยเพิ่มความโปร่ง โล่งให้กับพื้นที่ชาน มีการเจาะตรงกลางหลังคาให้ต้นไม้ทะลุขึ้นไป เป็นการสอดแทรกธรรมชาติจากสวนเข้าไปใกล้ชิดกับผู้คนและอาคารมากขึ้น ส่งผลให้ตัวอาคารมีความนุ่ม ละมุน ไม่แข็งกระด้าง และมีระแนงอลูมิเนียมไว้กรองแสงได้เกือบ 70 เปอร์เซนต์ ดังนั้นบริเวณชานเราจะสามารถใช้ได้ทั้งในกลางวันและกลางคืน เสมือนอยู่ใต้ร่มเงาของต้นไม้ นอกจากนั้นด้วยความที่พื้นที่บริเวณนี้เปิดโล่ง จึงทำให้มีลมพัดผ่านตลอดวัน
ลานจอดรถสามารถปรับเปลี่ยนการใช้งานเป็นลานซักล้างและลานอเนกประสงค์ขนาดใหญ่ได้
มีแนวต้นหมากเขียวและไม้พุ่มช่วยในการกันแดดให้บ้าน
– บ้านขนาดเล็กที่ออกแบบการใช้งานมาอย่างลงตัว –
การออกแบบภายในตัวบ้านนั้น ถูกออกแบบให้มีลักษณะการจัดวางฟังค์ชันที่กระทัดรัดและใช้งานได้ง่าย โดยมีทางเดินจากโถงนั่งเล่นตรงเข้าไปยังส่วนในสุดของบ้าน จากนั้นจึงแยกออกสู่ห้องทำงานและห้องนอนต่างๆ
ห้องนั่งเล่นและส่วนรับประทานอาหารจะอยู่ในห้องเดียวกัน เพื่อเป็นการประหยัดพื้นที่และเพิ่มความสัมพันธ์ของสมาชิกในบ้านให้มากขึ้น
ห้องนั่งเล่นมีการออกแบบแนวรางไฟซ่อนให้เป็นเหมือนกำแพงบางๆ กั้นระหว่างพื้นที่ส่วนตัวและพื้นที่สาธารณะให้เป็นสัดส่วนแยกออกจากกัน ทางเดินหลักกลางบ้านจะเชื่อมต่อไปยังห้องทำงาน ซึ่งมีประตูและหน้าต่างเป็นกระจกใส เพื่อให้ความรู้สึกโปร่งและโล่งในการใช้งาน และแสงธรรมชาติจากหน้าต่างห้องทำงานยังสามารถส่องผ่านมาถึงทางเดิน ช่วยเพิ่มความสว่างและเพิ่มความรู้สึกน่าใช้งานให้กับทางเดินมากยิ่งขึ้น
ห้องทำงานสามารถเป็นห้องอเนกประสงค์ของบ้านโฮมบุญ เช่นเป็นห้องทำการบ้านสำหรับลูกๆ เป็นพื้นที่เล่นโยคะ และเป็นห้องนอนสำหรับแขก จากห้องทำงานเมื่อมองไปด้านนอกจะเห็นวิวจากต้นหมากเขียวที่ปลูกเพื่อบังแดด และมีแนวพุ่มไม้ด้านล่างเพื่อเพิ่มความสดชื่นเมื่อมองจากภายในห้อง ดังนั้นแสงธรรมชาติที่เข้ามายังห้องทำงานนั้น จะเป็นแสงที่ถูกกรองมาหลายชั้น ทำให้สามารถเปิดช่องหน้าต่างเพื่อรับลมได้ทั้งวัน โดยไม่ต้องกลัวว่าแสงแดดจะเข้ามาได้ เพราะนอกจากจะมีต้นหมากเขียวแล้วยังมีชายคาที่ยื่นออกไปถึง 3 เมตรไว้กันแดดอีกด้วย
แนวคิดของห้อง master bedroom คือความอิสระภายใต้ความอบอุ่น เพราะห้องนอนมีพื้นที่ใช้งานอย่างจำกัดจึงต้องออกแบบให้ผู้ใช้งานไม่รู้สึกอึดอัดเมื่ออยู่ในห้อง สถาปนิกจึงแก้ปัญหาด้วยการตกแต่งหัวเตียงด้วยกระจกสีขาวเพื่อเพิ่มมิติความลึกให้กับห้อง และใช้เฉดสีเข้มในส่วนหลังช่องกระจกช่วยเพิ่มความต่อเนื่องของกระจก ให้ผู้ใช้งานรู้สึกว่าช่องเปิดนั้นสูงจรดเพดาน เจ้าของบ้านจะรู้สึกได้ว่าห้องนอนมีความโปร่ง โล่งและน่าใช้งานมากขึ้น
ห้องน้ำหลักหรือห้องน้ำรวมอยู่บริเวณข้างหลังบ้าน ตั้งอยู่ในทิศใต้และทิศตะวันตก ซึ่งห้องน้ำจะอยู่ในจุดที่โดนแสงแดดทั้งวัน เพราะแสงแดดจะช่วยในเรื่องการกำจัดเชื้อโรคและความชื้นภายในห้องน้ำ มากไปกว่านั้นการวางห้องน้ำในทิศนี้ยังช่วยกันความร้อนจากทิศตะวันตกไม่ให้โดนส่วนอื่นภายในบ้านได้อีกด้วย
บ้านโฮมบุญมีขนาดที่ไม่ใหญ่มากนัก ภายในบ้านมีการจัดสรรแบ่งพื้นที่ได้อย่างลงตัว อีกทั้งมีการออกแบบที่คำนึงถึงวิถีชีวิตและอุปนิสัยของผู้คนในบ้าน โดยออกแบบให้มีพื้นที่สำหรับ Public Space ไว้รองรับคนในชุมชนมาใช้งาน แต่ขณะเดียวกันก็ยังมีความเป็นส่วนตัวอยู่ โฮมบุญเป็นบ้านในชนบทที่หน้าตาดูทันสมัย แต่การใช้งานนั้นยังมีความเป็นคนไทยที่ต้องพึ่งพาอาศัยกับคนในชุมชนอยู่มาก จึงทำให้บ้านหลังนี้เป็นบ้านเล็กๆที่แสนอบอุ่น เต็มเปี่ยมไปด้วยความสุข และเสริมสร้างความสัมพันธ์ในครอบครัวและชุมชนรอบข้าง