ปกติแล้ว สถาปัตยกรรมไม่มีเสียง…
จะว่าไปแล้ว แม้แต่ชีวิต มันก็ไม่มี
บางครั้งก็คิดว่าผมบ้าไปแล้วหรือเปล่า ที่ได้ยินเสียงสถาปัตยกรรม… ผมไม่เคยพูดเรื่องนี้กับใคร และไม่คิดจะอธิบายให้ใครเข้าใจ เพราะ “เสียง” ในที่นี้ ผมอาจหมายถึง “เสียงในความรู้สึก” หรือ “ความรู้สึกที่ลอยเข้ามา” เมื่อได้สัมผัสสถาปัตยกรรมที่มีพลังพอ มีพลังมากพอที่จะส่งเสียง(ที่ไม่มีใครได้ยิน)ออกมา
หลายครั้งที่ได้เดินทางไปยังสถานที่ใหม่ๆ ที่มีการออกแบบที่ดี ดีจนเหมือนมีสถาปนิกผู้ออกแบบมาเดินข้างๆ บรรยายแนวคิดในการออกแบบให้ฟังข้างๆหู เหมือนจะโอเวอร์เกินไป แต่บางครั้งผมก็รู้สึกเช่นนั้นจริงๆ
เพราะสถาปัตยกรรม เป็นเรื่องของ “ความรู้สึก” เราออกแบบพื้นที่นี้ ผนังสูงเท่านี้ ทึบแบบนี้ ให้แสงเข้าแบบนี้ เพราะให้คนรู้สึกแบบนี้… เราออกแบบทางเดินเล็กแคบแต่สูงแบบนี้ เพื่อระเบิดออกที่ปลายทางซึ่งเป็นพื้นที่ไฮไลท์ ที่ต้องการให้คนรู้สึกประหลายใจ… ทั้งหมดคือตัวอย่างวิธีคิด ที่ผมคิดว่าสถาปนิกทุกคนคิดอยู่ตลอดเวลา ในขณะที่ทำการออกแบบอาคารสักหลัง
บางครั้ง สถาปัตยกรรมทำให้เรารู้สึกคล้อยตาม ส่งเสียงบอกว่าความเศร้านั้นกำลังแผ่กระจาย ครอบคลุมพื้นที่ของสถาปัตยกรรมนั้น ทั้งในแง่รูปธรรม และ นามธรรม
“สเปซนี้แม่งเจ๋งว่ะ” อาจเป็นคำพูดติดปากของสถาปนิกหลายคน เพื่อนต่างอาชีพอาจคิดว่าคนประเภทนี้เพี้ยนๆ เดินไปตามถนนอยู่ดีๆก็พูดขึ้นมา… นั่นอาจเป็นเพราะเขาเห็นมุมมองบางมุม ที่คนทั่วไปอาจมองข้าม และหลายครั้งก็ไม่ใช่เรื่องของอาคารอย่างเดียว ในพื้นที่เมือง ชุมชน ถนน บ้านเรือน หรือแม้แต่ซอกมุมต่างๆ ที่ส่งผลต่อต่อมสถาปนิก เมื่อนั้น คำพูดนี้ก็อาจจะหลุดออกจากปากของเขาได้
ผมเชื่อว่าทุกอย่างเกิดจากประสบการณ์ที่แต่ละคนพบเจอไม่เหมือนกัน ซึ่งไม่รู้ว่าเป็นข้อดีหรือเสีย สถาปนิกมักไวต่อความรู้สึกเรื่องพื้นที่มากกว่าใคร หลายครั้งที่รู้สึกไม่ชอบพื้นที่สักพื้นที่หนึ่งอย่างบอกไม่ถูก ทำให้ไม่สามารถอยู่ในพื้นที่นั้นได้นาน ในขณะที่คนอื่นๆไม่รู้สึกอะไรแม้แต่น้อย นั่นก็อาจเป็นเพราะหูของสถาปนิก ได้ยินอะไรบางอย่าง…
ผมพยายามให้หูฟังเสียงสถาปัตยกรรมของตนเอง ผสมกับการฟังเสียงของลูกค้าจริงๆ เรามีหน้าที่ในการรวมทั้ง 2 เสียงนี้เข้าด้วยกัน เพื่อให้สถาปัตยกรรมนั้น เป็นสถาปัตยกรรมที่ไพเราะที่สุดในโลก… ขอให้สนุกกับการฟังเสียงครับ
เรื่อง : สถาปนิกนักฟัง