มีคนเคยกล่าวว่าการออกแบบ “บ้าน” คือการออกแบบที่ยากที่สุด นั่นเพราะเป็นเรื่องของการออกแบบ “ชีวิต” ของผู้เป็นเจ้าของบ้านโดยตรง มันจึงไม่ง่ายเลยที่จะออกแบบพื้นที่เพื่อตอบรับกับความต้องการของคน ที่บางครั้งนั้น ซับซ้อนยิ่งกว่าเขาวงกตเสียอีก
และหากพูดถึงบริษัทสถาปนิกที่ออกแบบบ้าน เชื่อว่า A49HD (Architects 49 House Design) คือหนึ่งผู้ออกแบบอันดับต้นๆ ที่ใครหลายคนนึกถึง เพราะด้วยประสบการณ์และผลงานการออกแบบที่ชัดเจนเป็นเอกลักษณ์มายาวนาน ทำให้ A49HD ยังคงยืนหยัดอยู่แถวหน้าของการออกแบบบ้านในประเทศไทย และล่าสุดกับการคว้า 2 รางวัล “German Design Awards 2019” รางวัลระดับนานาชาติยิ่งช่วยยืนยันความเป็นมืออาชีพของ A49HD ได้เป็นอย่างดี
DsignSomething ได้มีโอกาสพูดคุยกับ “พี่โจ – รัฐวุฒิ จันทร์ศรีตระกูล” รองกรรมการผู้จัดการของบริษัท A49HD เกี่ยวกับแนวคิดการออกแบบ และการทํางานในรูปแบบของ A49HD เอง มาร้อยเรียงให้ทุกคนสัมผัสกันผ่านบทสัมภาษณ์นี้แล้ว
DsignSomething: ที่มาของ “A49HD” เป็นอย่างไร?
คุณรัฐวุฒิ: จุดเริ่มต้นคือเราอยากเป็น “One Stop Service” ด้านการออกแบบบ้าน คือมีการออกแบบทั้งภายนอกและตกแต่งภายใน รวมถึง Lighting Designer รวมถึงวิศวกรงานระบบและโครงสร้าง เพื่อให้ภาพรวมของการออกแบบบ้านเป็นไปในทิศทางเดียวกัน เป็นหนึ่งเดียวกันจริงๆ แต่ก่อนที่เราจะเป็น A49HD เราเป็นสตูดิโอเล็กๆ ที่ออกแบบบ้านใน A49 Group มาก่อน ซึ่งการแยกการทำงานในรูปแบบบริษัทที่ชัดเจนแบบนี้ ยังช่วยให้แนวทางการทํางานของบริษัท และวิสัยทัศน์ชัดเจนมากขึ้น
(Sugar House หนึ่งในผลงานที่คว้ารางวัล German Design Awards 2019)
งาน 80% ของ A49HD เป็นงานออกแบบบ้านพักอาศัย ส่วน 20 % เป็นสิ่งที่ทุกคนสงสัยว่า ทําไมชื่อของเราถึงไปปรากฏตัวตามงานออกแบบคอนโดบ้าง หรือออฟฟิศบ้าง นั่นคืองานลักษณะ Connection จากที่เราเคยทําบ้านให้ลูกค้า แล้วลูกค้าทําธุรกิจต่างๆเช่น บางคนทําธุรกิจอยากให้เราออกแบบโรงงานให้ หรือบางคนเป็น Developer ของคอนโด ติดต่อให้เราออกแบบคอนโดให้ก็มี
DsignSomething: แนวคิดและวิธีการทํางานในแบบฉบับของ A49HD เป็นอย่างไร?
คุณรัฐวุฒิ: เราตั้งปรัชญา 3 ข้อ เพื่อเป็นการสื่อสารภายในองค์กร หรือสื่อสารระหว่างเรากับลูกค้าคือ
Innovative – แนวคิดใหม่ของการออกแบบบ้าน แต่ก็ไม่ใช่ล้ำจนหวือหวาแต่อยู่ไม่สบาย ทั้งหมดยังคงสไตล์ของ A49 อยู่
Integrated design – การออกแบบที่ผสมผสานทุกระบบเข้าด้วยกัน อย่างการที่เราออกแบบทั้งภายในและภายนอกของบ้าน เพื่อให้ผลลัพธ์เป็นไปในทางเดียวกัน
Specialist – เพราะด้วยความเชี่ยวชาญ และประสบการณ์การออกแบบบ้านมาอย่างยาวนาน เราจึงเป็นผู้เชี่ยวชาญเรื่องการออกแบบบ้านตัวจริง และเราจำนำเสนอบ้านที่ดีที่สุดให้กับลูกค้าทุกหลัง
ทั้งสามตัวนี้จะเป็นเหมือนสโลแกน หรือเช็คลิสต์ของเราเสมอ เช่น เราจะทํางานขึ้นมาชิ้นหนึ่ง เราก็จะตั้งคําถามขึ้นมาว่า มันดีหรือยัง โดยใช้ 3 ข้อนี้ในการตอบคําถามเพื่อสร้างความมั่นใจและรีเช็คกันในทีมเสมอ ซึ่งเราทํางานกันแบบทีมเวิร์ค วิธีการทํางานแบบ “Brainstorming” (การแชร์ไอเดีย) จึงเกิดขึ้นบ่อยๆ รวมถึงการทดลองออกแบบในแนวทางต่างๆ คือสิ่งสำคัญ เราจะบอกน้องๆทุกครั้งว่า ไม่ใช่ทุกครั้งที่ไอเดียจะมาจากหัวหน้าทีมจะดีที่สุด น้องฝึกงานอาจมีไอเดียที่ดีกว่า ก็สามารถมาเสนอได้ เป็นการผสมผสานเรื่องของความคิดคล้ายกับการจัดคอมโพสิชัน เรามีตัวเลือกเยอะ มีส่วนผสมในการปรุงอาหารเยอะ ทําให้เราได้ไอเดียที่หลากหลาย
DsignSomething: มีปัจจัยเลือกรับโปรเจกต์ที่จะออกแบบอย่างไร?
คุณรัฐวุฒิ: เราเชื่อว่านอกจากเราเลือกลูกค้าแล้ว จริงๆลูกค้าก็จะเลือกเราเองครับ ส่วนใหญ่เรารับงานตามความเป็นจริง คือเราจะมีฐานลูกค้าเก่า หรือลูกค้า Generation ที่ 2 ที่มีคุณพ่อคุณแม่เคยเป็นลูกค้าของเรามาก่อน อีกส่วนคือลูกค้าหน้าใหม่ ที่อาจจะมาจากการบอกต่อ หรือติดต่อเข้ามาเองก็มีมาก ส่วนเรื่องขนาดของบ้านเราไม่เกี่ยงนะ จะเล็ก จะใหญ่จะถูก จะแพง แต่ต้องยอมรับว่าเรามีต้นทุนขั้นต่ำอยู่เหมือนกัน เราโฟกัสที่ความน่าสนใจของโจทย์มากกว่า โจทย์ยากๆเราชอบ เช่น พื้นที่ใจกลางเมืองที่มีความต้องการหลากหลาย จะออกแบบพื้นที่อย่างไรให้คุ้มค่ามากที่สุด เพราะทุกพื้นที่มีความหมายสําหรับเจ้าของเสมอ
DsignSomething: การออกแบบบ้าน มีความแตกต่างกับการออกแบบสถาปัตยกรรมประเภทอื่นอย่างไร?
คุณรัฐวุฒิ: บ้านเป็นการออกแบบชีวิต 24 ชั่วโมง มีผู้อยู่อาศัยถาวร มีความพิเศษและเฉพาะเจาะจงโดยเราต้องศึกษาลงลึกไปถึงการใช้ชีวิตของเจ้าของบ้าน ไม่ว่าจะเป็นไลฟ์สไตล์ รสนิยม บางทีลงลึกไปถึงการถนัดซ้ายหรือขวา สูบบุหรี่หรือเปล่า ซึ่งข้อมูลเหล่านี้เราได้จากการสังเกตและการพูดคุย ที่ต้องรู้ลึกขนาดนี้เพราะทุกกิจกรรมในชีวิตของเขา คือสิ่งที่จะอยู่กับเจ้าของบ้านไปตลอด
“การออกแบบบ้านก็เหมือนการที่เราไปตัดสูท ต่างจากซื้อสูทสําเร็จรูป แม้จะมีให้เลือกหลากหลายทั้งรูปแบบ เนื้อผ้า แต่มันจะซ้ำกัน เพราะทุกคนก็สามารถมีได้ แต่ถ้าเราตัดสูทขึ้นมาเอง มันเป็นสิ่งพิเศษ สิ่งที่เฉพาะเจาะจง เหมือนว่าสูทนั้นได้ออกแบบมาเพื่อเราจริงๆ”
DsignSomething: บ้านที่ดีในมุมมองของคุณรัฐวุฒิคืออะไร?
คุณรัฐวุฒิ: บ้านที่ดีคือบ้านที่มี “ความสุข” ครับ คือมีความสุขทั้งผู้ออกแบบ และเจ้าของบ้าน คือคนออกแบบหัวใจพองโตเวลาออกแบบ เวลาไปตรวจไซต์ มีความใส่ใจออกแบบแม้แต่ดีเทลเล็กๆของบ้าน และลูกค้าก็มีความสุขกับเฝ้ารอการเติบโตของบ้าน สุดท้ายมีความสุขเมื่อได้เข้าไปอยู่อาศัย บ้านหลังนั้น จะเป็นบ้านที่ดีโดยที่ทุกคนจะรับรู้ได้เอง ไม่ต้องมีใครบอก ซึ่งบ้านหลังนั้นอาจเป็นบ้านที่ไม่ได้รับรางวัลอะไรใดๆ แต่ในความจริงแล้ว การที่บ้านหลังนั้นสร้างความสุขให้ทุกๆคนได้ ก็ถือว่าเป็นรางวัลที่ดีที่สุดของสถาปนิกแล้วครับ
DsignSomething: เรื่องราวของการคว้ารางวัล German Design Awards 2019 ประเภท Excellent Communications Design เป็นอย่างไร?
คุณรัฐวุฒิ: ต้องยอมรับว่า ปัจจุบันการส่งประกวดทั่วโลกมันคือการทําธุรกิจชนิดหนึ่งที่ทํารายได้ให้ผู้จัดประกวด ซึ่งไม่ใช่ว่าคุณเสียเงินส่งไปแล้วคุณจะได้นะ งานคุณก็ต้องดีด้วย การส่งประกวดมันดีในสองมิติ มิติแรกคือทําให้เราได้มานั่งหวนคิดว่างานไหนของเราที่เข้าข่ายในระดับมาตราฐานของนานาชาติ อย่างที่สองคือทําให้เราได้ศึกษางานของคนอื่นทั้งในประเทศและต่างประเทศ รวมถึงศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับการจัดประกวด มีกรรมการตัดสินชัดเจนไหม อย่างไร
การจัดประกวด “German Design Awards 2019” ที่เราได้รางวัลมานี้ จริงๆเป็นการจัดประกวดที่มีหลายหมวดหมู่ แต่ที่เราส่งประกวดอยู่ในหมวดของบ้านพักอาศัย ซึ่งเราส่งสองหลังด้วยกัน ได้แก่ Sugar House และ Twisted House โดยการประเมินผลงานต้องผ่านการคัดเลือกจากกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ ไม่มีป็อบปูล่าโหวต ซึ่งตอนตัดสิน มีคอมเมนต์จากกรรมการมาว่า “เขาเข้าใจในสิ่งที่เราพยายามจะสื่อสาร ผ่านงานออกแบบได้อย่างชัดเจน” ซึ่งเป็นสิ่งที่เราภูมิใจมากๆ เป็นความสุขของทีมทุกคนครับ
Sugar House
บ้านที่ได้แรงบันดาลใจในการออกแบบมาจากธุรกิจของครอบครัวเจ้าของบ้าน นั่นคือธุรกิจออกแบบผลิตน้ำตาล สถาปนิกจึงเปรียบธุรกิจนี้เสมือนการตกผลึกของก้อนน้ำตาล ที่เริ่มเกาะตัวจากฟังก์ชันหลักของพ่อแม่ที่เป็นเสาหลักของบ้าน และฟังก์ชันของลูกอีก 3 คน ถ่ายทอดผ่านรูปลักษณ์ของสถาปัตยกรรมที่เป็นก้อนฟังก์ชันงอกออกมาจากแกนกลางหลักของบ้าน คล้ายกับผลึกของน้ำตาลนั่นเอง
Twisted House
แรกเริ่มเดิมทีภายในพื้นที่ของบ้านนี้มีต้นจามจุรีเต็มไปหมด บรรยากาศจึงเต็มไปด้วยความเงียบสงบและรู้สึกเย็นสบาย โจทย์ทีท้าทายคือจะวางตัวบ้านอย่างไรภายในพื้นที่ โดยที่ยังคงรักษาต้นไม้และบรรยากาศเดิมไว้ให้ได้มากที่สุด บทสรุปคือมีเพียงต้นไม้เดียวเท่านั้นที่ถูกตัด และกลายมาเป็นจุดแกนกลางของบ้านในแนวคิดถัดมา ซึ่งตัวบ้านมีลักษณะแยกเป็นก้อน เป็นชั้นๆใช้วัสดุที่แตกต่าง และมีองศาที่ค่อยๆหมุนเปลี่ยนแปลงไปคล้ายเข็มนาฬิกา โดยมีแกนกลางเป็นตัวเชื่อมพื้นที่ เพื่อเบี่ยงหลบต้นไม้ที่เหลือให้สถาปัตยกรรมและต้นไม้อยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข
(ไดอะแกรมแสดงให้เห็นแนวคิดของบ้าน Twisted House)
DsignSomething: บทบาทของสถาปนิกมีความสําคัญเพียงใด กับการพัฒนาการอยู่อาศัยของคน?
คุณรัฐวุฒิ: อย่างบ้านเดี่ยว สถาปนิกมีส่วนโดยตรงเลยครับ เพราะบ้านเป็นสังคมแรกของทุกคน บ้านดี คนดี สังคมดี และโลกก็จะดีตาม ส่วนเรื่องการส่งงานเข้าประกวด ผมคิดว่าก็มีผลเช่นกัน เหมือนเป็นการยกระดับมาตรฐานการออกแบบ ให้นักออกแบบไทยได้คิดหรือคำนึงถึงสถาปัตยกรรมที่ดี ที่ควรเอามาเป็นแบบอย่างอยู่เสมอครับ ซึ่งจริงๆตอนนี้บ้านจัดสรรก็เปลี่ยนไปเยอะนะครับ มันไม่เหมือนบ้านจัดสรรแต่ก่อนแล้ว เพราะมีการออกแบบบ้านโดยสถาปนิกที่เข้าในรูปแบบการใช้ชีวิตในบ้านจริงๆ ไม่ยึดติดกับสิ่งที่เคยทำมา ทําให้รูปแบบบ้านเปลี่ยนไป ซึ่งเป็นไปในทางที่ดีขึ้นมากครับ และแน่นอนว่า A49HD ก็จะไม่หยุดสร้างงานที่ดีเช่นกันครับ
ขอบคุณรูปภาพ จาก A49HD