บ้านที่น่าอยู่ไม่จำเป็นต้องมีราคาแพง แต่ควรเป็นบ้านที่ออกแบบมาเพื่อตอบโจทย์ของผู้อยู่อาศัย เช่นเดียวกับบ้านเท่หลังนี้ของ คุณขวัญชัย สุธรรมซาว ผู้ก่อตั้งสำนักงานสถาปนิกแผลงฤทธิ์ ซึ่งตั้งใจสร้างบ้านนี้ให้คุณพ่อ คุณแม่ และน้องชาย ตัวบ้านตั้งอยู่บนที่ดินเดิมของบ้านคุณพ่อคุณแม่ ภายในชุมชนเล็กๆที่เงียบสงบของอำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่
รูปแบบของบ้านดูโมเดิร์นทั้งหน้าตาและวิธีการคิด เส้นสายที่ตรงไปตรงมาและการออกแบบที่เน้นเรื่องการใช้งานเป็นหลัก ทำให้บ้านนี้ดูเข้ายุคสมัย คุณขวัญชัยบอกว่า นำวัสดุบางส่วนจากบ้านเก่าซึ่งปลูกในบริเวณใกล้เคียงกันมาซ่อมแซมและออกแบบใช้ใหม่กับบ้านนี้ให้มากที่สุด นอกจากช่วยประหยัดงบประมาณการก่อสร้างได้มากแล้ว ยังเป็นการรียูส (reuse) ซึ่งไม่ทำลายทรัพยากรโลกอีกด้วย เช่น ไม้ทำระแนงและผนังตกแต่งก็เป็นไม้ส่วนพื้น บันได และจันทันของบ้านเก่า ผนังภายนอกของบ้านที่มีผิวเป็นคลื่นเป็นลอนก็คือกระเบื้องลอนคู่ของบ้านเก่าเช่นกัน นำมายึดติดกับผนังก่ออิฐเลย ไม่ต้องฉาบก่อน ประหยัดค่าฉาบผนังได้อีก
บ้านชั้นเดียวหลังนี้มีการยกใต้ถุนขึ้นสูงประมาณ 1.60 เมตร เนื่องจากพื้นที่นี้เคยมีน้ำท่วมมาก่อน เจ้าของบ้านจึงอยากได้บ้านที่มีใต้ถุนเพื่อความอุ่นใจเวลาน้ำมา และพื้นที่นี้ยังใช้เป็นที่จอดรถและใช้งานในบางกิจกรรม หรือเป็นที่เก็บของได้ด้วย ข้อดีอีกอย่างของการยกพื้นก็คือทำให้บ้านไม่ร้อน เพราะลมพัดพาเอาความร้อนออกไปได้มากขึ้น
บ้านวางผังเป็นรูปตัวแอล (L) ทำช่องเปิดรับแสงแดดยามเช้าด้านทิศตะวันออก แม้แสงจะสาดส่องเข้ามาถึงภายในบ้าน แต่ก็เป็นแสงอ่อนๆที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ส่วนผนังอาคารด้านที่หันสู่แสงแดดตรงๆก็มีระแนงแนวตั้งคอยกรองแสง วัสดุทำระแนงเป็นไม้จันทันหลังคาจากบ้านหลังเก่า เพียงคัดเลือกไม้สักนิด ขัดผิวตกแต่งอีกเล็กน้อย ก็ได้วัสดุแต่งบ้านที่ไม่รบกวนทรัพยากรโลกแล้ว
บ้านหลังนี้ยังปล่อยให้ธรรมชาติเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของบ้าน โดยเก็บต้นไม้เดิมในพื้นที่ไว้เกือบทั้งหมด และสร้างบ้านให้อยู่ร่วมกับต้นไม้ได้ เช่น บริเวณทางเข้าหลักออกแบบให้ต้นไม้สามารถเติบโตทะลุหลังคาขึ้นไปได้เลย
พื้นที่พักอาศัยประกอบด้วยส่วนเตรียมอาหาร ส่วนนั่งเล่น และส่วนรับประทานอาหาร ทั้งหมดเชื่อมต่อเนื่องกันโดยไร้ผนังทึบกั้น เป็นรูปแบบการจัดห้องสไตล์โมเดิร์นที่เราคุ้ยเคย ยกเว้นครัวไทยที่มีการแยกออกไปเล็กน้อย เพื่อป้องกันไม่ให้กลิ่นขณะปรุงอาหารเข้ามารบกวนภายในบ้าน ถัดเข้าไปเป็นห้องนอนและห้องพระ การตกแต่งภายในเรียบง่ายเน้นความโปร่งโล่งและใช้โทนสีสบายตาอย่างขาว น้ำตาล และฟ้าอ่อน
บ้านเรียบง่ายหลังนี้ยังมีส่วนที่ดูน่าตื่นเต้นแฝงอยู่ที่บริเวณชายคาคอนกรีตซึ่งยื่นยาวประมาณ 4 เมตร โดยไม่มีเสารองรับ เพราะตั้งใจให้เป็นที่จอดรถ การมีเสาจะทำให้จอดรถไม่สะดวก สถาปนิกใช้โครงสร้างเหล็กรูปพรรณที่ซ่อนอยู่ภายใน และยึดกับตัวคานโครงสร้างหลัก เพิ่มความแข็งแรงด้วยเหล็กเส้นที่ยึดโยงมาจากด้านบน จึงมั่นใจได้ในเรื่องความแข็งแรง แม้ดูแล้วไม่น่าเป็นไปได้แต่ก็เป็นไปแล้ว เพราะการออกแบบที่แยบยลของทั้งสถาปนิกและวิศวกรนั่นเอง
การออกแบบคือการแก้ปัญหา โดยหาทางออกที่ตอบทุกโจทย์ได้อย่างลงตัว บ้านหลังนี้ตอบโจทย์เรื่องการใช้วัสดุเก่าได้ดี เป็นตัวอย่างที่น่านำไปคิดทบทวน หากคุณอยากมีบ้านที่คุ้มค่าแบบนี้
ขอขอบคุณ
คุณขวัญชัย สุธรรมซาว