“สัดส่วนความงาม และธรรมชาติที่สะท้อนลงในสถาปัตยกรรม”
Baansomtum HQ
Owner: สุวภัทร ชูดวง, พีรณัช ชูดวง
Architect: สุวภัทร ชูดวง
Photograph: จิณณวัตร บริหารกิจอนันต์
สถาปัตยกรรมทำหน้าที่อะไร นอกเหนือจากการเป็นที่พักอาศัย ที่ทำงาน ที่รวมตัว หรือที่สำหรับกิจกรรมที่หลากหลายต่างไป สถาปัตยกรรมต้องมีหน้าที่อะไรอีก – คำตอบอาจไม่ใช่สิ่งใดที่ซับซ้อน หากเป็นเพียงการไร้ซึ่งตัวตน เบา ลอย ของอาคาร และดูเหมือนจะสบายมากขึ้นไปอีก เมื่อได้เข้าไปสัมผัสพื้นที่ภายในสถาปัตยกรรมนั้นจริงๆ
“โล่ง โปร่ง สบาย” จึงน่าจะสามารถใช้อธิบายความรู้สึกเมื่อได้มาเยือนสถานที่แห่งนี้ เพียงแต่ในรายละเอียดของการได้มาซึ่งความรู้สึกเหล่านี้ มีความตั้งใจและดีเทลมากมายที่ต้องผ่านการคิดมาครั้งแล้วครั้งเล่า จนเกิดสถาปัตยกรรมที่ดูเหมือนจะเข้าใกล้ความเป็นธรรมชาติมาขึ้นทุกขณะ “Baansomtum HQ”
เราได้มีโอกาสพูดคุยกับ คุณป๊อบ-สุวภัทร ชูดวง และคุณพี-พีรณัช ชูดวง ทายาทของ “บ้านส้มตำ” (Baansomtum) ร้านอาหารไทยอีสานสไตล์ร่วมสมัย กับอาคาร “Baansomtum Head Quarter” นี้ ซึ่งเป็นสำนักงานใหญ่ ครัวกลาง รวมถึงพื้นที่สำหรับระดมความคิด ทดลองสูตรอาหาร สร้างสรรค์เมนูใหม่ๆของร้านบ้านส้มตำ บอกเล่าที่มาของการออกแบบก่อสร้างสำนักงานที่ดูน่าอยู่ที่สุดหลังนี้
คุณพีรณัช ชูดวง , คุณแม่สุภาพร ชูดวง และคุณสุวภัทร ชูดวง เจ้าของบ้านส้มตำ
เนื่องด้วยความคิดจะขยายครัวกลาง หรือ “ครัวใช้ทำ” ให้ใหญ่ขึ้น เพื่อรองรับการเตรียมวัตถุดิบอย่างหมู ไก่ และเนื้อ โดยจะทำให้เกือบสุก ก่อนที่จะขนส่งไปในแต่ละสาขาช่วยลดเวลาในการปรุงที่ร้าน ให้พร้อมเสิร์ฟได้ทันท่วงที รวมถึงมีพื้นที่ประชุมงาน และทำงานของฝ่ายบุคคล บัญชี โดยอาคารนี้ตั้งอยู่ในหมู่บ้าน สถาปนิกและทายาทผู้เข้าใจจุดประสงค์อย่าง คุณป๊อบ-สุวภัทร ชูดวง จึงออกแบบที่นี่ให้มีบรรยากาศที่ดูเป็นมิตร และกลมกลืนกับธรรมชาติ อีกส่วนคือ “ครัวใช้คิด” พื้นที่เพื่อคิดค้นต่อยอดสูตรอาหาร และรังสรรค์เมนูใหม่ๆ รวมถึงสอนเทคนิคการทำอาหาร ตกแต่งจัดจานอาหารให้กับพนักงาน หรือสำหรับจัด workshop ในอนาคต ไว้ที่ชั้นล่างของอาคารหลังนี้อีกด้วย
แปลนชั้นแรกของครัวกลางเดิมทางด้านซ้าย และอาคารหลังใหม่ ซึ่งเป็นอาคารเชื่อมต่อกันเป็นรูปตัว L
“เรามีแนวคิดอยากทำสถาปัตยกรรมที่ดีแต่ไม่แพง จะว่าไปก็คือ “ส้มตำ” นั่นล่ะ ที่วัตถุดิบหาง่ายไม่แพง และดีเพราะรสชาติที่อร่อย” คุณป๊อบอธิบายที่มาของการออกแบบ ที่เริ่มต้นจากการใช้วัสดุและโครงสร้างที่เรียบง่ายอย่างเหล็กและไม้ คลุกเคล้ากับงานท้องถิ่นไทย เช่น การยกอาคารขึ้นสูง เพื่อให้มีพื้นที่ใต้ถุนช่วยให้ลมพัดผ่าน และระบายอากาศได้ดี
ผู้ออกแบบยังตั้งใจออกแบบวัสดุให้ไม่เหลือเศษในการก่อสร้าง ไม่ว่าจะเป็นแผ่นไม้อัด ซีเมนท์บอร์ด หรือกระจก จะมีขนาด 1.2 x 2.4 เมตร เป็นพื้นฐานเดียวกันหมด ซึ่งการหยิบจับขนาดพื้นฐานวัสดุมาวางเป็นสัดส่วนหลักของอาคาร นอกจากจะให้อาคารมีระยะที่เข้าใกล้สัดส่วนมนุษย์แล้ว ยังสะดวกในการหาซื้อวัสดุด้วย
จังหวะอาคารที่เกิดขึ้นจากขนาดมาตรฐานของวัสดุ เรียบง่ายลงตัวและเข้าใกล้สเกลของมนุษย์
สถาปัตยกรรม 2 ชั้น ขนาดย่อมนี้มีคุณสมบัติพิเศษหนึ่ง ที่ทำให้เรารู้สึกถึงความโปร่งสบาย คือเรื่องของการยื่นยาวเกินออกมาจากแนวเส้นโครงสร้าง ไม่ว่าจะเป็นพื้น ชายคา จันทัน เกิดมิติของอาคารที่มีหน้าที่ช่วยบังแดดฝน อีกนัยหนึ่งยังช่วยให้อาคารดูเบาลอย บวกกับความบางของเส้นโครงสร้างเหล็ก ทำให้สถาปัตยกรรมชิ้นนี้โปร่งเบาโดยไม่ต้องสงสัย
รูปด้านของอาคารที่เผยให้เห็นพื้นที่ใต้ถุน เป็นพื้นที่สำหรับจอดรถ
ผนังบางส่วนใช้ไม้อัดยางกันน้ำ มาทำเป็นผนังของอาคาร ได้รูปแบบและผลลัพธ์ที่น่าสนใจไม่น้อย
เพิ่มความน่าสนใจด้วยเหล็กปีกที่มาค้ำบริเวณหัวเสา (เหล็กแผ่นตัดโค้งตามแบบ) ช่วยป้องกันในเรื่องการบิดโก่งของโครงสร้าง เส้นสายโค้งละมุนยังทำให้อาคารมีดูแปลกตาน่าสนใจมากยิ่งขึ้น รวมถึงโครงสร้างพื้นเหล็กในรูปแบบ Waffle ลายตาราง ดูไม่หนาหนักเมื่อเทียบกับการเป็นพื้นทึบตัน
ส่วนต้นไม้ใหญ่เดิมในพื้นที่ มีการขันชะเนาะบางกิ่งของต้นชมพูพันธุ์ทิพย์ ในส่วนที่ใกล้ตัวอาคาร เพื่อให้ตัวอาคารสอดอยู่ด้านใต้ต้นไม้ได้พอดิบพอดี ซึ่งนับเป็นวิธีตอบสนองต่อสิ่งรอบข้างอย่างประนีประนอม รวมถึงการพยายามสอดแทรกต้นไม้ลงไปทุกๆพื้นที่ เช่น ไม้เลื้อยบนเสาเหล็ก เป็นภาพที่สถาปนิกตั้งใจอยากเห็น ทั้งการเจริญเติบโตของธรรมชาติ และกิจกรรมแห่งนี้ไปพร้อมกัน
“ทั้งหมดทั้งมวล สถาปัตยกรรมที่ดีมันควรจะทำให้ผู้ใช้งานรู้สึกว่าได้รับมีความสำคัญ เหมือนทุกพื้นที่ออกแบบมาเพื่อคนๆนั้น” คุณป๊อบทิ้งท้ายกับเราให้มองย้อนกลับไปสู่ความหมายของการออกแบบงานสถาปัตยกรรมที่แท้จริง จนเชื่อได้เลยว่า พนักงานทุกคนที่ได้ทำงานที่นี่ จะได้รับความสุข สบายกายและใจ จากพื้นที่ทั้งหมดภายในสถาปัตยกรรมเบาลอยแห่งนี้ “Baansomtum HQ”